1. Nie pamiętam tego na pewno, informacje o Nim dopływały do mnie z różnych źródeł. Podejrzewam, że myliłem Go początkowo z Jego bratem. Pamiętam natomiast dokładnie, co zainspirowało mnie do kupna moich pierwszych książek Mistrza. Były to teksty publikowane w „Najwyższym Czasie”. Musiało to być jakieś 10 lat temu, miałem więc wówczas ok. 25 lat. Zacząłem od „Ptasznika z Wilna”. Nabyłem go w tzw. „taniej książce” (nawet dokładnie pamiętam, że była to poznańska księgarnia „Arsenał”), ale przeczytałem ładne parę (paręnaście?) miesięcy po kupieniu, co świadczy o tym, że wtedy Mackiewicz w najmniejszym stopniu nie był dla mnie tym, kim jest teraz. Potem poszło już szybko. W księgarni „Dextra” zamówiłem z osiem tomów (tyle akurat mieli) autorstwa Mistrza i… w ciągu tygodnia stałem się zagorzałym „mackiewiczowcem”. Mało kto, tak dokładnie oddawał moje poglądy. Potem sukcesywnie nabywałem kolejne tomy. W „Dextrze”, w antykwariatach, na „Allegro”, ale i w „Empikach”.

Od wtedy do teraz w pisarstwie Mistrza urzekała mnie Jego bezkompromisowość i Jego, choć idealistyczne, to trzeźwe przecież spojrzenie na rzeczywistość, a także walory literackie. Sto razy napisano, że nikt tak jak On nie potrafił opisać, co to jest komunizm. Ja pójdę dalej: nikt (lub, powiedzmy, mało kto) nie umiał tak opisać abstrakcji jak Mackiewicz. Gdybyż jego książki były tłumaczone, wydawane i czytane na Zachodzie!

2. Nie. Jest za mało znana. Podobno były okresy, gdy był szerzej czytany, ale jeśli to nawet prawda, na nic się to nie przełożyło. Może na wzmożoną czujność tych, którym zależało na zahamowaniu popularności Jego twórczości.

Przez szerszą publiczność był Józef Mackiewicz czytywany przed wojną, ale czy wywierał wpływ… Jeśli tak, to nie na szeroką skalę. Czy dzięki Niemu skończyła się antypolska polityka zrażania do Polski mniejszości etnicznych i religijnych? Czy skończyły się rządy, czy choć zmniejszyły wpływy lokalnych kacyków? Zapewne zostało zasiane jakieś ziarno, ale wojna i PRL przekreśliły to wszystko i pomogły w tym, że Mackiewicz stał się pisarzem niszowym, czytywanym jedynie przez wąską elitę intelektualną. Aby wywierać wpływ, trzeba trafić pod strzechy…

3. Jego poglądy są trudne, czy wręcz niemożliwe do wcielenia. Naśladowanie jego konsekwencji życiowej jest tak potwornie nieżyciowe, tak ciężkie do naśladowania, że czapki z głów przed tymi, którym się to udaje. Dla pozostałych z nas, Mackiewicz może być jedynie drogowskazem. Jego przykład może pomóc nam kiedyś podjąć „nieżyciową” decyzję, podjęcie której będzie podpowiadać nam sumienie, a przeciw której będzie przemawiać wygoda. Może wtedy pomyślimy „On dał radę” i… postąpimy TAK, JAK TRZEBA.