Policjanci z londyńskiego Met (czyli policji metropolitalnej) przerwali Wielkopiątkowe Nabożeństwo w „polskim kościele” w Balham.  Rzecz jasna, świątynia nie jest wcale „polska”, ale katolicka, co nie zmienia faktu, że odbywająca się w niej katolicka Msza Święta w wyjątkowy, jedyny w roku Dzień Męki Pańskiej i Śmierci Zbawiciela na Krzyżu, odprawiana była w języku polskim, przez polskich duchownych, w obecności wiernych-Polaków. Czytaj więcej ->

Drogi Panie Michale,

wraz z królewską małżonką dziękujemy za życzenia i troskę. Szczęśliwie, w naszym królestwie nie ma zabójczego wirusa kataru zwanego kowidem ani pandemii, bo nie mamy telewizora. Wirus-celebryta pojawia się bowiem tylko tam, gdzie jest telewizja i radio. Ba, słyszałem, że w niektórych eurosowietach a nawet w UK i USSA kowid stał się bogiem. W imię Kowida wyrzuca się ludzi ze świątyń chrześcijańskich – np. w piątek w polskim kościele w południowym Londynie. Ciekawe, czy z meczetów i synagog też się wyrzuca wiernych, czy nie wolno, bo to byłoby prześladowanie? Napawa jednak otuchą, że prawdziwi wyznawcy Chrystusa, czyli ci, którzy nie słuchają Franciszka i skorumpowanych hierarchów, niebawem przejdą do podziemia, jak za czasów Nerona, i będą stanowić fundament nowego, odrodzonego w prawdzie i uczciwości kościoła. Czytaj więcej ->

„Dacza uszła w offszory”

Pierwsze ślady, że sowieciarze przelewają miliardy dolarów na Zachód, pojawiły się już w lecie 1999, gdy wyszło na jaw dochodzenie FBI w sprawie Bank of New York i operacji wyprania 7-10 miliardów dolarów dla tzw. „rosyjskiej mafii”.  We wrześniu odbyły się przesłuchania w Kongresie na temat sowieckiej czarnej forsy i korodującej roli tych pieniędzy w Ameryce.  Jurij Szwiec, były rezydent kgb w Waszyngtonie, zeznał:

Zakrojona na szeroką skalę infiltracja zachodniego systemu finansowego przez rosyjską mafię rozpoczęła się przed upadkiem Związku Sowieckiego … Głównymi aktorami w tej grze byli wysoko postawieni przedstawiciele sowieckiej kompartii, przywództwo KGB i szefowie świata kryminalnego. Czytaj więcej ->

Józef Mackiewicz niekiedy latami nie mógł znaleźć wydawcy dla swoich pism wśród niepodległościowej emigracji, więc zmuszony był pisać do szuflady lub drukować rzeczy własnym nakładem.  W emigracyjnym samizdacie wydał w pierwszym rzędzie jedno ze swych najważniejszych dzieł, Zwycięstwo prowokacji.  Uciekł się następnie do samizdatu w wypadku kilku broszur.  Pisałem na ten temat obszernie w (niestety nadal niedokończonym) cyklu o potyczkach Mackiewicza z cenzurą w najrozmaitszych konfiguracjach.  Nie pozwalano mu publikować w periodykach emigracji polskiej i odmawiano drukowania jego książek.  Było tak do czasu, aż powstało wydawnictwo Kontra, założone przez Szymona Szechtera i Ninę Karsov.  Dopiero wówczas możliwa okazała się publikacja dwóch książek watykańskich, „których nikt nie chciał wydać”.  Wtedy dopiero ukazały się drugie wydania Nie trzeba głośno mówić, Lewej wolnej, Drogi donikąd, Sprawy pułkownika Miasojedowa, Kontry i Zwycięstwa prowokacji.  Z inicjatywy Kontry, Mackiewiczowie wybrali i opracowali artykuły do dwóch wyborów, które ukazały się na krótko przed ich śmiercią: Droga Pani i Fakty, przyroda i ludzie.  Tylko dzięki wytrwałym wysiłkom Niny Karsov książki te trafiły do Polski w latach 80.  To jej zawdzięczaliśmy podziemny „festiwal wydawniczy” Mackiewicza po jego śmierci. Czytaj więcej ->

Rozmawiałem onegdaj ze znajomą.  Dama jest wybitnym specjalistą w swej dziedzinie medycyny, toteż, jak to lekarze na Zachodzie, mieszka w ogromnym domu ze służbą, posiada apartament na Manhattanie, a wilegiaturę spędza na prywatnej wyspie na Karaibach.  Nigdy w życiu nie głosowała na nikogo innego niźli socjaliści, do dziś radośnie nienawidzi Margaret Thatcher i podziwia „uczciwość Jeremy Corbyna”.  Znając jej poglądy, zdziwiłem się ostatnimi czasy, dostrzegłszy po raz pierwszy zdecydowanie konserwatywne elementy w jej myśleniu na temat służby zdrowia.  Poniewczasie przypomniałem sobie Pierwsze Prawo Polityki sformułowane przez Roberta Conquesta: Czytaj więcej ->

Powstanie Pugaczowa

Wielką zaletą książki Catherine Belton o ludziach Putina, jest ilość jej rozmówców.  Znamy dzięki niej np. wyznania hiszpańskiego kagiebisty, Felipe Turovera (por. część II-IV), Władymira Miłowa, byłego ministra i partnera Timczenki, i wielu innych zaangażowanych intymnie w wydarzenia.  Na ogół nie można ufać tym wypowiedziom, ale ciekawe jest zarówno, co Turover (dla przykładu) ma do powiedzenia, jak to, co pomija milczeniem – jaki konkretnie obraz pragnie przedstawić w dowolnym momencie.  Rozmówcy Belton, to niekiedy ludzie zastraszeni, którzy wolą pozostać w cieniu, a w innych wypadkach, aż zbytnio skorzy do wyznań.  Do pewnego stopnia, i jedno, i drugie może podważać wartość ich świadectwa.  Łatwo sobie wyobrazić, jakie jest pole dla manipulacji anonimowych rozmówców (a niektórzy z nich byli także aktywnymi aktorami wydarzeń), w celu przemycenia przesłania niezupełnie zgodnego z prawdą, a za to w całości podsuniętego przez ludzi Putina.  Czytaj więcej ->

O faktach się nie dyskutuje

Żyjemy w czasach wojny informacyjnej, stanowczo stwierdza Pomerantsev, jak gdyby odkrywał nowe lądy.  Ku jego zgorszeniu, neo-naziści używają teraz metod Srdji Popovića i innych bojowników bliskich sercu Pieti (tylko nazywają to infokrieg, jak przystało „faszystom”).  Informacja stała się wyłącznie narzędziem, środkiem do osiągnięcia z góry określonych celów.  Kiedy informacja jest traktowana w taki sposób, to nie ma już mowy o jej wolnym przepływie, o debacie, o dociekaniu, najlepsze na co można liczyć, to niepewny „rozejm informacyjny” osiągnięty przez rozpoznanie wzajemnej „suwerenności informacyjnej”.  Nic dziwnego, że koncepcję tę propagują głównie Moskwa i Pekin.  Przykład zastosowania takiej „suwerenności” w praktyce, widzieliśmy już w działaniach Xinhua wobec agencyj Reutera i Bloomberga (por. część XI).  Jest to po prostu narzucanie własnej wersji rzeczywistości, dyktat cenzury i obrona roli cenzury.  Z drugiej jednak strony, wojna informacyjna jest tylko częścią większej całości, „hybrydowej” wojny, w której informacyjny atak może być preludium do ataku czołgów lub nie, może być uzupełnieniem wojny innymi środkami lub samym jądrem napaści.  Konsekwencją jest zamazanie granicy między stanem wojny i pokoju, co w konsekwencji oznacza permanentny stan wojny: jeżeli nie gorąca to – zimna. Czytaj więcej ->

Tłum zwolenników Trumpa ruszył na Kapitol w Waszyngtonie, gdy Kongres miał formalnie ogłosić, że Biden będzie następnym prezydentem.  Nazwano to „antydemokratyczną insurekcją”, a nawet „próbą przewrotu”.  Fakt, że czworo demonstrantów i policjant zginęło podczas inwazji Kapitolińskiego Wzgórza (choć dwóch z przyczyn naturalnych, na atak serca i wylew).  Ale putsch?!  Zdjęcia pokazują przebierańców, jakiegoś pół-nagiego imbecyla z wymalowaną gębą, w futrzanej czapie z parą rogów.  Inny tuman, z mordą półgłówka z Apallachów, wynosi mebel z budynku Kongresu.  Wielu robi sobie zdjęcia, jak na pikniku: Hej, mamo, patrz!  Jestem w Kongresie!

I to ma być insurekcja?  Zbrojny zamach na bijące serce amerykańskiej demokracji?  Rokosz białych śmieci z przyczep kempingowych?  Bunt niedomytych?  Terror w biały dzień? Czytaj więcej ->

Znowu spiski imperialistów

Belton nazywa ludzi Putina siłowikami.  Zgodnie z ich życzeniami, jak sądzę.  Siłowik był terminem pejoratywnym w czasach Jelcyna, gdy określano tak rzekomych wrogów demokracji, gotowych użyć siły, by powrócić do glorii komunizmu (znowu, tylko rzekomo).  Byli to w owych czasach przeważnie członkowie aparatu bezpieczeństwa i wojska, choć nie tylko, a sam zwrot odgrywał rolę stracha na wróble (jak beton w poprzedniej epoce).  To samo określenie stało się honorową odznaką przynależności dla ludzi Putina.  Belton gotowa jest przyznać, że siłowiki są „produktem zimnej wojny”, że ukształtowani zostali przez myślenie sprzed wielu dziesięcioleci.

Żyją w świecie, w którym od początku transformacji Rosji w kierunku gospodarki rynkowej, frakcje w KGB postrzegały kapitalizm jako narzędzie do walki z Zachodem; Putin wierzy, że w tym świecie każdego można kupić. Czytaj więcej ->

Wiele jest dróg

Dygresja o chrlu rozrosła się do niespodziewanych rozmiarów, ale było to koniecznością, ze względu na równoległość przemian w chrlu i w sowietach.  Nie potrafię ocenić, czy postępowanie Denga było zsynchronizowane już we wczesnej fazie prowokacji, to znaczy jeszcze z Andropowem, ale wiele zdaje się wskazywać na uzgodnienie kierunku podczas spotkania z Gorbaczowem w Pekinie.  W dwa tygodnie później, dnia 4 czerwca 1989 roku, nastąpiły sławne, a na pozór tak rozbieżne, wydarzenia w prlu i chrlu.  Ten uderzający rozdźwięk – trudno o większy kontrast niż masakra i wybory, tego samego dnia – nie przestaje mnie zadziwiać od lat trzydziestu i trudno się oprzeć wrażeniu, że kolizja „pierwszych wolnych wyborów pod komunistami”, które były naprawdę 35-procentową nalewką na przegniłych, przeżutych i wyplutych przez komunistów czerwonych owocach w rodzaju Mazowieckiego, Michnika i Bolka, z rzezią demonstrantów, była zamierzona.  Z jednej strony, pozostaje to tylko wrażeniem, z drugiej jednak, cały świat otrzymał naoczny dowód, że gdyby zechciał kwestionować upadek komunizmu, to komuniści mają w zanadrzu także inne metody przekonania wątpiących i opornych.  Czyż Lenin nie pouczał swych uczniów, że dróg jest wiele, ale cel pozostaje jeden?  Komunizm nie musiał upaść na całym świecie, żeby i tak uwierzono w jego upadek.  Czytaj więcej ->

Made in China

Polityka jednodzietności podyktowana była klasycznie marksistowskim (czytaj: zbrodniczo obojętnym na rzeczywistość) przekonaniem, że w Chinach jest 30% więcej ludzi niż potrzeba.  Po głodzie wywołanym ludobójczą polityką rolną Mao, nadszedł czas na bezrobocie i ograniczenie płodności, by dopasować ludność do ideologicznego ideału.  Reformy Denga miały na celu utrzymanie władzy i zbudowanie podstaw przyszłej ekspansji komunistycznego państwa, a nie dobrobyt ludności.  Jedynym ratunkiem był, jak zawsze, eksport.  Sprzedaż zboża i surowców utrzymywała dysfunkcjonalną gospodarkę sowiecką przy życiu aż za długo, stąd powiedzenie, że gdyby bolszewicy opanowali Saharę, to zabrakłoby im wkrótce piasku.  Chiny są krajem bogatym w surowce, ale proporcja tych bogactw do populacji sprawia, że w przeciwieństwie do sowietów czy Brazylii, nie mogą być tylko biernym sprzedawcą surowych materiałów.  Takie było źródło nacisku ekipy Denga na budowę prymitywnych fabryk – program ten nazwano „industrializacją” – gdzie, w warunkach obraźliwych dla zachodnich związków zawodowych i dla zwykłej ludzkiej godności, produkowano następnie buble na eksport.  W latach 80. były to w pierwszym rzędzie tandetne zabawki (nie sposób było wówczas nabyć w Londynie zabawek, które nie były „made in China”), ale na przełomie dekad zaczęto montować tani sprzęt elektroniczny.  Eksportem zajmowały się wyłącznie państwowe firmy, których pracownicy byli szczęśliwi, że mieli jakąkolwiek pracę, choćby za grosze, a twarda waluta szła do szkatułki partyjnej.  Mogłoby się wydawać, że komuniści uczą się kapitalizmu, ale nikt tak nawet nie mówił, bo przecież ludzie Denga w ogóle nie byli komunistami. Czytaj więcej ->

Bonnie Prince i Dżyngis Chan w globalnej wiosce XXI wieku

Dżyngis Chan i wytworny syn księżniczki Sobieskiej, pretendujący do szkockiego tronu, mieli ze sobą na pewno więcej wspólnego niż wystawny przepych pałaców nad Jeziorem Genewskim ma wspólnego z życiem codziennym w Pekinie w czasach, gdy miliony wymęczone ekscesami rewolucji „kulturalnej”, długich marszów i wielkich skoków, usłyszały o zgonie nieśmiertelnego wodza niezrównanej chińskiej rewolucji, przewodniczącego Mao Tse-tunga.  A mimo to, ten drugi związek jest bardziej intelektualnie płodny i bardziej – realny.  Wprawdzie jedzenie nie było oficjalnie zaliczone do „czterech starych rzeczy”, zwalczanych przez rewolucję kulturalną, jednak tylko wielki Mao mógł być opasły w komunistycznych Chinach.  Na rok przed śmiercią, wódz łaskawie zezwolił Dengowi na zniszczenie „gangu pani Mao” – ale dopiero po swoim własnym zejściu ze sceny – po czym odsunął go od siebie.  Gdy w lipcu 1976 potężne trzęsienie ziemi spustoszyło Tangshan, umierający przywódca odmówił przyjęcia pomocy z Zachodu (w rezultacie czego zmarły setki tysięcy spośród tych, co uniknęli śmierci od wstrząsu), po czym rozkazał ekipom ratowniczym „potępić Denga wśród ruin”.  Do swego następcy, Hua Guo-fenga, miał powiedzieć z typową megalomanią egotyka, że spodziewa się wrzenia i politycznych wstrząsów po swojej śmierci: „nadejdą krwawe deszcze i wichury cuchnące krwią”. [1] Czytaj więcej ->

Franciszek Olechnowicz, występujący w powieści „Nie trzeba głośno mówić” pod nazwiskiem Brzozowicz, został zastrzelony w swoim wileńskim mieszkaniu w 1944 roku. Jest ważnym głosem powieściowej narracji. Znali się bardzo dobrze. Mackiewicz poświęca mu wiele miejsca, szczegółowo opisując jego życiowe perypetie na przestrzeni dziesięcioleci. Wychowany w kulturze polskiej Olechnowicz swoją narodową tożsamość ustalił stosunkowo późno, ale – jak o tym pisał Mackiewicz – „z całą pasją swej porywczej natury rzucił się do politycznej pracy w narodowo-białoruskim ruchu”. Czytaj więcej ->

…człowiek zawsze obowiązany jest poświęcać się dla ludzi,
a nigdy nie poświęcać ich dla siebie.
Choć przekonany, że szczęście na tej ziemi jest niemożliwe,
musi w nie wierzyć dla innych
i dążyć ze wszystkich sił ku temu urojonemu celowi.

Zygmunt Krasiński

Józef Mackiewicz przystąpił do rozmów z Białorusinami z entuzjazmem, zdając sobie sprawę z politycznego temperamentu strony białoruskiej. Opis tych spotkań i rozmów znamy wyłącznie z jego relacji. Spośród wymienionych działaczy białoruskich jedynie Janka Stankiewicz uniknął śmierci z rąk sowieckich lub hitlerowskich, dożył względnie późnego wieku, ale nigdzie nie natrafiłem na jego wspomnienia z tego czasu. To właśnie w jego obecności Mackiewicz rozmawiał z adwokatem Szkielonkiem, „człowiekiem zdolnym i inteligentnym”, jak pisał. Nie wiadomo, czy podczas tych spotkań przedstawiony został pomysł zbrojnego powstania antybolszewickiego, czy chodziło tylko o nawiązanie współpracy politycznej. Ani jedno, ani drugie nie było proste. Działacze białoruscy ze sceptycyzmem odnosili się do koncepcji politycznego współdziałania z Polakami. Sam ks. Godlewski nie negował, zdaniem Mackiewicza, że „w płaszczyźnie mojej koncepcji szukać można dróg do przyszłego porozumienia”. Doraźnie, przed nawiązaniem takiej ścisłej współpracy, poważną przeszkodę stanowiła białoruska kalkulacja na polityczne współdziałanie z Niemcami. Czytaj więcej ->

Konserwatywny rząd Jej Królewskiej Mości zabrania mi palić, aby uchronić mię przede mną samym.  Nie wolno mi palić tytoniu, tudzież innych materiałów łatwopalnych, w pomieszczeniach publicznych, by chronić bliźnich przed biernym wdychaniem dymu papierosowego lub jakiegokolwiek innego, a także mnie samego przed czynnym wdychaniem.  Sądzę, że nie za długo nie wolno też będzie palić pod własnym dachem, a wówczas palenie zejdzie do Podziemia.  Ponoć nie należy także palić na świeżym powietrzu (choć w przypływie liberalnej tolerancji nie zakazano tego jeszcze), a to żeby ochronić mnie przed ociepleniem wspomnianego powietrza, ociepleniem zarówno lokalnym, jak globalnym.  Świat wprawdzie ociepla się i ochładza na przemian, niezależnie od palenia tytoniu, węgla, torfu czy wrażych domostw podczas działań wojennych, oziębia się i rozgrzewa codziennie, między wschodem i zachodem słońca – jak kurtyna w teatrze, tak i temperatura, podnosi się i opada.  Świat wokół nas ochładza się i ogrzewa regularnie, co roku, między latem a zimą.  Kula ziemska rozgrzewała się niekiedy w długotrwałych, wielowiekowych fazach, które prowadziły zazwyczaj do lepszych plonów i ogólnej obfitości, po czym oziębiała się na wieki, sprowadzając na ludzi biedę i wielką niedolę, a nawet głód.  Stąd wzięły się wielkie mity, np. w nordyckich sagach, o wilku, który pożarł słońce.  Było 300 lat ocieplenia w Europie między X i XIII wiekiem, po czem nastąpiło wychłodzenie od XVI wieku. Czytaj więcej ->

Pamięta pan lekcje historii? Wodziło się pałeczką po mapie, wskazując dawno zapomniane nazwy obcych miast.
Dla nas ani te miasta, ani te nazwy nie przestały być bliskie, choć nie wszyscy z nas mogli je oglądać, choćby raz w życiu.
Poruszamy się dzięki temu myślą i tęsknotą po olbrzymim kraju,
jak w swojej ojczyźnie, bo nie ma ziemi, na której rozbrzmiewałby język polski, litewski, czy języki ruskie, która byłaby dla nas obcą ziemią.
Wielu odnalazło swój „kraj lat dziecinnych” w Kownie,
wielu zostawiło go w Mińsku.
Tego nie mogliście zrozumieć przez lat dwadzieścia w Warszawie.
Ale takie rzeczy widzi się właśnie z Wilna.

Barbara Toporska

Jerzy Giedroyc w liście do Witolda Jedlickiego, objaśniając kogo można zaliczyć „do kręgu” „Kultury”, pisał:

Natomiast błagam – tylko nie Mackiewicz. Tak jak mam do niego dużą słabość osobiście i bardzo wysoko cenię jego talent literacki (ale tylko „małe formy” o tematyce kresowej), to politycznie to przecież faszysta. A naprawdę nie lubię używać tego słowa. Czytaj więcej ->

Kleptokracja

Po co to wszystko?  W imię czego restaurować stare punkty łagierne i wypełniać więzienia?  Po co zabójstwa, wywłaszczenia i rejderstwo?  W jakim celu gromadzić tak ogromne bogactwa w rękach kilku wybranych, którzy boją się własnego cienia, mimo że opływają we wszystko?  W poprzednim wcieleniu sowietów celem była ponoć Świetlana Przyszłość, nawet jeżeli tylko nieliczni naiwni naprawdę w nią wierzyli.  Można było przynajmniej próbować usprawiedliwić braki na rynku, głód i biedę, strach i prześladowania, trudnościami budowy nowego, wspaniałego świata.  Ale jak wytłumaczyć dzisiejszą „Rosję”?  Czyżby jedynym celem było nakraść więcej niż inni?  Nachapać się, wetknąć do kieszeni, zebrać więcej niż można udźwignąć?  Trudno się nie zgodzić, że w pierwszych latach prezydentury Putina czekiści po prostu zastąpili komsomolską oligarchię z czasów Jelcyna.  Przyjaciele Putina z dacznej kooperatywy Oziero przenieśli się na Kamiennyj Ostrow na Newie.  Mieszkają w pałacach, w których zabawiali się niegdyś król Stanisław Poniatowski i Aleksander Puszkin, organizują przedstawienia, koncerty i balety, bale przebierańców i orgie, wśród przepychu i rozpasania.  Obsługa i artyści opłacani są diamentami, złotem lub gotówką, a niekiedy nawet przy pomocy starożytnych ikon, byle tylko uniemożliwić znalezienie jakichkolwiek śladów tych ekscesów.  Oczywiście, ludzie, jak to ludzie, gadają, ale anonimowe świadectwa zawsze można zbyć jako plotki.  Ba, czy tak nie było w sowietach zawsze? Czytaj więcej ->

Oblężona twierdza

Różnie interpretowano w przeszłości oba ataki terrorystyczne, na moskiewski teatr i na szkołę.  Widziano w tym dowody bezwzględności czeczeńskich terrorystów; widziano przykłady nieudolnej brutalności, tak typowej dla sowieciarzy, ale w rzeczywistości ani jedna, ani druga strona nie liczyła się z losem ofiar.  Nawet ci, którzy zadali sobie trud, by przyjrzeć się szczegółom, dziwnym postaciom Terkibajewa i Chodowa, trudnym do wytłumaczenia wypadkom i prawie nieuchronnej orgii tępej przemocy zakończonej ostateczną krwawą jatką; nawet ci, którzy skłonni są przypisywać kagiebowskiej inspiracji każde wydarzenie w sowietach, widzieli w tych dwóch zamachach zaledwie próbę włączenia się w „wojnę przeciw terrorowi” prowadzoną przez prezydenta Busha.  W świetle analizy Catherine Belton, Biesłan był czymś więcej, był punktem zwrotnym w polityce Putina.  Belton nie przypisuje wprawdzie kagiebistom odpowiedzialności za zorganizowanie ataku na szkołę (w przeciwieństwie do ataku na teatr, który był im potrzebny dla nacisku na Putina), ale uważa, że reżym Putina wykorzystał zamach dla stworzenia obrazu zewnętrznego zagrożenia.  Do tego momentu, mówiono o Zachodzie jako przyjacielu; odtąd Zachód był wrogiem, który pragnie rozbicia Rosji.  Celem tej wolty było stworzenie mentalności oblężonej twierdzy, przemienienie Rosji w fortecę.  Nie jest to sztuczka obca bolszewikom.  Dokładnie tak samo postąpił Lenin podczas wojny domowej, a potem Stalin przed wojną światową, gdy stworzył z sowietów bastion rewolucji światowej, a następnie po inwazji Hitlera, przemieniając redutę komunistycznego internacjonalizmu w warowną cytadelę rosyjskiego nacjonalizmu. Czytaj więcej ->

Zielonkawy gaz

Jeszcze zanim Chodorkowski stanął przed sądem, Putin był niezwykle popularny i wszyscy byli przekonani, że re-elekcję ma w kieszeni.  Jednak 23 października 2002 roku, wydarzyło się coś, co poważnie zakwestionowało obraz młodego, sprężystego prezydenta.  Kagiebiści próbowali od początku kultywować ideał energicznego, zdecydowanego i kompetentnego zarządcy, który w przełomowych momentach potrafi podjąć rozstrzygające decyzje w sposób bezapelacyjny.  Katastrofa Kurska w lecie 2000, zachwiała tym wizerunkiem: Putin okazał się niezdecydowany, zagubiony i chwiejny, nie miał pojęcia, jak postąpić, aż było za późno na ratunek.  Zdołał wszakże wkrótce obrócić propagandową klęskę w sukces, gdy pod wpływem doradców (jak np. Pawłowski), obarczył oligarchów – złodziei, którzy rozgrabili matoczkę-Rossiję – winą za śmierć marynarzy. Czytaj więcej ->

Według mnie to równie niesłuszna zasada jak ta, nakazująca o zmarłym mówić tylko dobrze, albo wcale. Choć w przypadku gustu/bezguścia przypadki z jakimi się stykamy miewają bardzo różną wagę gatunkową. Jeżeli przykładowo kto przekłada placek drożdżowy w miejsce przepysznej eklerki to rzecz niegodna najmniejszej uwagi. Jeżeli zaś kto inny wychwala quasi totalitarny ustrój antycznej Sparty, nakazujący bezwzględnie mordować nie całkiem zdrowe niemowlęta, wówczas debata nie jest całkiem wyzbyta sensu. Bo, pomyślmy – czy wszyscy beneficjenci surowego obyczaju, dumnie obnosząc cnotę spartańskiej wolności, witali jego skutki z równą pogodą ducha, bez żalu i cierpienia? Czytaj więcej ->

Rozmawialiśmy o relatywnych zaletach państwowych przedsiębiorstw…

Wyznaję, sądziłem, że nie ma tu czego debatować, bo jakość i sprawność państwowych firm mamy wszyscy wypisaną na skórze, my, co narodziliśmy się w Polsce ludowej.  Pojawiły się wszak w dyskusji argumenty, które uzmysłowiły mi, że problem jest jednak godny namysłu.  Warto zastanowić się nad koncepcją państwa ogóle i nad jego rolą w życiu obywateli w szczególności, poprzez odwołanie do klasycznej myśli na temat państwa.  Nie jest to więc polemika, ale raczej próba uściślenia czegoś, co nie zostało powiedziane w dyskusji z wystarczającą jasnością (zwłaszcza z mojej strony). Czytaj więcej ->

Darek Rohnka napisał artykuł, w którym potrącił o naturę humoru, ale coś chyba zostało pominięte w jego rozważaniach.  Wychodząc z krytyki Śmierci Stalina, Armanda Iannucci, Darek dochodzi do wniosków, które nie wydają mi się ze wszystkim przekonujące.  Jego zdaniem, jest coś niestosownego w humorze, a ściślej, bywają tematy niestosowne dla humorystycznego potraktowania.  Doszukuje się u autorów komedii potrzeby poklasku, „nonszalanckiej chęci przekroczenia kolejnej granicy, bariery nieprzyzwoitości”, a wszystko to „wbrew zdrowemu rozsądkowi, który wzdraga się przez kpiną z bolesnej historii”. Czytaj więcej ->

Obejrzałem komedię „Śmierć Stalina”*). I zacząłem rozmyślać nad istotą humoru. A ściślej – nad niestosownością tematów, jakie niekiedy padają jego ofiarą. Po co to? Dla efektu, poklasku, sławy? Z nonszalanckiej chęci przekroczenia kolejnej granicy, bariery nieprzyzwoitości? Wbrew zdrowemu rozsądkowi, który wzdraga się przez kpiną z bolesnej historii?

Groteska, farsa, parodia są zbudowane ze szczególnej materii. Nie pozostają w zgodzie z porządkiem rzeczy, są ich przeciwieństwem, karykaturą. Wzbudzają emocje nieadekwatne do obiektywnej prawdy. Gdy upadamy na lodzie, wszystkich wokół śmieszy to dlaczegoś, nas boli. Gdy popełniamy gafę, wstydzimy się, odczuwamy zażenowanie, u postronnych to powód do chichotu. Czasem śmiejemy się z rzeczy wyjątkowo złych i brzydkich, Bóg raczy wiedzieć dlaczego. Czytaj więcej ->

Po preludium przychodzi fuga

Dowiedzieliśmy się, że prokuratura jest absolutnie niezależną organizacją – Putin powtórzył to wielokrotnie.

Tak wspominał rozmowę z Putinem Wiktor Szenderowicz, jeden z dziennikarzy stacji telewizyjnej Gusinskiego.  Putin nie mógł interweniować w obronie aresztowanego Gusinskiego, ponieważ oznaczałoby to „powrót do prawa telefonu”, gdy politbiuro dyktowało wyroki.  Ściślej byłoby powiedzieć, że Putin powrócił do czasów Stalina, który także zastrzegał się zawsze, że nie może wpływać na działanie wymiaru sprawiedliwości.  Kiedy proszono go o interwencje w obronie aresztowanych, rozkładał bezradnie ręce, mówiąc: moja rodzina też ucierpiała…  Czytaj więcej ->

„Silna etyka kapitalistyczna”

Nikołaj Patruszew prowadził w leningradzkim kgb oddział walki z przemytem, w tym samym czasie gdy ludzie Putina prowadzili walkę o kontrolę portu dla bardziej skutecznego przemytu.  W 1994 roku bandyci z Tambowa wraz z ludźmi Putina opanowali sytuację, Patruszew przeniesiony został do Moskwy, gdzie zrobił prędko karierę w centrali kgb.  W sierpniu 99 zastąpił swego przyjaciela, Putina, jako szef fsb.  Wedle rozmówców Belton, Patruszew nie uważał Putina za swego szefa. – Interesująca myśl.  Czy aby nie oznacza ona, że Patruszew jest członkiem kolektywnego kierownictwa oraz, że był nim wcześniej niż Putin?  Według tych relacji, jest on człowiekiem prostym, dużo pije i klnie jak szewc, ale „łączy silną etykę kapitalistyczną, gromadzenia bogactw, z rozległą wizją przywrócenia rosyjskiej potęgi”.  Inny rozmówca dodaje: Czytaj więcej ->