Wiek niesie ze sobą przywileje.  Kuśtykając powolutku w stronę brutalistycznej architektury londyńskiego Posku, i zachwycając się jednocześnie pierwszym słonecznym dniem od dawien dawna, rozmyślałem, co też byłby Józef Mackiewicz miał do powiedzenia na temat tych wszystkich akademii na cześć?  Jedna odbyła się w jego urodziny w Warszawie, a teraz druga w Londynie, a on nie lubił ani Londynu, ani Warszawy, ani laurek.  Zajęty radosnym ćwierkaniem ptaszków w parku, spóźniłem się na otwarcie sesji, co uchroniło mię przed okolicznościowymi przemówieniami.  Jakby na to nie patrzeć, okazuje się namacalnie, że jednym z przywilejów podeszłego wieku jest kaprys bezkarnego spóźniania się na akademie.  Zasiadłem cichutko na krzesełku z tyłu, dopiero wówczas, gdy niezrównana pani Dobrosława Platt, dyrekorka Biblioteki Polskiej, zapraszała pierwszych uczestników sesji do zajęcia miejsc na wywyższeniu.  Wyniesieni na piedestał zostali pp. Bolecki, Chojnacki i Bąkowski. Czytaj więcej ->

Od wielu lat narzekam, że nikt nie podejmuje merytorycznej dyskusji na temat Mackiewicza, a jako substytut rozlega się tylko nieskładne gaworzenie na temat nie istniejącej tzw. sprawy Mackiewicza.  Prawdę mówiąc, nie spodziewałem się wiele po sesji naukowej w Warszawie, więc merytoryczna dyskusja była pewnym zaskoczeniem, a jednak to, co usłyszałem, przeszło moje oczekiwania.* Czytaj więcej ->

Motto:
Natura sama sobie poradzi. Wystarczy jej nie przeszkadzać.
Zasłyszane

Zasadność powyższego twierdzenia nie podlega dyskusji. Należałoby jednak uzupełnić je o pytania: co to znaczy „sobie poradzi”, co będzie wynikiem owego „poradzenia sobie” i co to znaczy „nie przeszkadzać”. Można co prawda domniemywać, że w ideologii ekobolszewizmu owo „nieprzeszkadzanie” sprowadza się do wyeliminowania zarówno wszelkich działań i aktywności ludzkiej, jak i samego człowieka, a w następstwie – pozostawienie biegu spraw „odwiecznym prawom natury”, pojmowanym na wzór „odwiecznych praw historii” lub „praw postępu”, nie zaprzątając sobie głowy, tak utrudniającą akceptację rewolucyjnej żarliwości projekcją skutków. Ale może warto zatrzymać się w tym punkcie i postarać się odpowiedzieć na pytanie, dokąd wiedzie ideologizacja tej prostej przyrodniczej zasady – „nie przeszkadzać”. Otóż, rychło spostrzeżemy, że  znaczenie skądinąd prawdziwego twierdzenia ulega radykalnej zmianie, podobnie jak nierówność społeczna po zawłaszczeniu tego pojęcia przez Marksa, jak pojęcie reformy rolnej podjęte przez bolszewików, czy prawa kobiet, poddane pro-aborcjonistycznej mutacji. Czytaj więcej ->

Chwilowo zarówno kraj, pocięty sztucznymi zasiekami najeźdźcy, jak emigracja, tylko pośrednio mogą być zainteresowane losami Cerkwi, które, sądzić wypada, nigdy nie będą nam obce, a nad którymi boleć tylko możemy wspólnie z jej wyznawcami.  Gdyż Cerkiew prawosławna, przechodzi w tej chwili poważny kryzys.  Staczając się po równi pochyłej wypadków politycznych, stała się tej polityki igraszką, nieraz intrygą.  Niewątpliwie jest to wielka „Smuta”, którą przeżywa.

Słowa te wypowiedział Józef Mackiewicz w 1948 roku na łamach pisma Lwów i Wilno.  Kiedy mówił o kraju pociętym zasiekami, miał na myśli nie tylko swój kraj rodzinny, nie tylko Wileńszczyznę, ale szerszą krainę, której czuł się obywatelem; krainę, obejmującą kraje bałtyckie i błota Polesia, Białoruś, Podole i Wołyń, dalszą Ukrainę i Rosję właściwą, kraj z gruntu prawosławny, w którym jednak różne wyznania chrześcijańskie, starowiercy i sekciarze, ewangelicy, katolicy i unici, żyli od wieków obok siebie w zgodzie – w zgodzie także z żydami i muzułmanami.  Nie sądzę, by wielu Polaków podzielało dziś bolesny smutek Mackiewicza nad upadkiem Cerkwi prawosławnej.  Ale on widział w jej losach przestrogę: Czytaj więcej ->

Dawno temu, na wykładzie z botaniki na jednym z wydziałów przyrodniczych, kiedy uczyliśmy się identyfikacji gatunków, prowadzący opowiedział anegdotę. Kiedy w rejonie Ojcowa w latach dwudziestych ubiegłego wieku zlokalizowano stanowisko brzozy ojcowskiej, postanowiono objąć ją ochroną. Nie bez szczególnego powodu. Miejscowa ludność „od zawsze” wykorzystywała witki brzozowe do masowej produkcji mioteł, istniało zatem realne zagrożenie, że ofiarą tego procederu padnie właśnie izolowane stanowisko czyli miejsce występowania tego endemicznego, jak sądzono wcześniej, gatunku. Po prostu jakiś miotlarz, przygotowując partię mioteł na targ, mógł w krótkim czasie wyciąć w pień całą populację. Zakazano więc wycinania brzozy na miotły w tym rejonie. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Wbrew oczekiwaniom, nasza zagrożona brzózka zaczęła gwałtownie zanikać. Okazało się, że była szybko wypierana przez dużo silniejszy od niej gatunek, czyli zwykłą brzozę, tzn. brzozę brodawkowatą, którą miejscowi chłopi zdecydowanie preferowali przy wyborze materiału na miotły i skrupulatnie ją przycinali, blokując w ten sposób jej ekspansję. Gdy im to uniemożliwiono, to szybko zaczęła dominować nad gatunkiem chronionym i wypierać go z zajmowanego terenu. Ponadto, nasza ojcowska brzoza znosiła znacznie lepiej sporadyczne przycięcia, zyskując tym samym dodatkowo przewagę nad agresywną konkurentką. Warunkiem istnienia wybranej do ochrony, rzadkiej rośliny w tym miejscu, okazała się być aktywność gospodarcza miejscowej ludności. Na szczęście, po spostrzeżeniu tej zależności, botanicy, obserwujący rezerwat, szybko doprowadzili do zniesienia zakazu ingerencji ludzkiej, a zatem do – jak to określił siedzący obok kolega – „wykończenia przez doniosły akt ochrony” nie doszło.

Czytaj więcej ->

1. Od wielu tygodni trwały demonstracyjne przygotowania sowieckiej Rosji do inwazji na równie sowiecką Ukrainę. Przygotowania w żadnym razie nie były kamuflowane. Komunistyczny prezydent Xi prosił jedynie Putina o niezakłócanie igrzysk; przywódca sowieckich liberałów Żirinowski jeszcze w grudniu zapowiadał: „wejdziemy do was 22 lutego”. Jak interpretować tę niewątpliwą „teatralność” wojennych przygotowań?

Zarówno ogłaszana wszem i wobec i trwająca de facto od zeszłego roku koncentracja wojsk sowieckich przy granicy Federacji Rosyjskiej i Ukrainy, jak i sama napaść mają za cel nie tylko efekt „kinetyczny” (o którym później), ale również informacyjny, jest to sygnalizacja strategiczna. Czytaj więcej ->

Obserwując bieżące wydarzenia na Ukrainie nasuwa się oczywiste pytanie, jak to jest możliwe, że sowieckie lotnictwo nie było zdolne do wywalczenia przewagi w powietrzu w ciągu pierwszych godzin konfliktu. Wydawałoby się, że osiągnięcie tego celu jest absolutnie kluczowe w przypadku każdego starcia militarnego, a zwłaszcza takiego, gdzie siły lądowe muszą być wspierane przez lotnictwo taktyczne. Z jakichś powodów jednak, do dziś, tj. do 10.03.2022, Siły Powietrzne Ukrainy wciąż stanowią liczącą się siłę bojową, a sowieckie samoloty nie są w stanie przeprowadzać ataków na cele naziemne w skali zapewniającej wojskom lądowym wystarczającego wsparcie. Czytaj więcej ->

1. Od wielu tygodni trwały demonstracyjne przygotowania sowieckiej Rosji do inwazji na równie sowiecką Ukrainę. Przygotowania w żadnym razie nie były kamuflowane. Komunistyczny prezydent Xi prosił jedynie Putina o niezakłócanie igrzysk; przywódca sowieckich liberałów Żirinowski jeszcze w grudniu zapowiadał: „wejdziemy do was 22 lutego”. Jak interpretować tę niewątpliwą „teatralność” wojennych przygotowań?

Wspomniana w pytaniu „teatralność” wojennych przygotowań, ślamazarność ofensywy, postawienie w stan gotowości arsenału nuklearnego sowietów, według mnie, ma budować tło dla wydarzeń, których będziemy świadkami. Moja pierwotna teza o przeprowadzaniu manewrów z użyciem ostrej amunicji nie broni się właśnie przez ślamazarność całej operacji. Spodziewałem się, że sowieci przejdą przez Ukrainę jak błyskawica; że dojdzie do kilku potyczek czerwonych z niebiesko-żółtymi. Po czym zostanie ustanowiona w Kijowie nowa władza, wschodnie obszary Ukrainy zostaną przyłączone do sowietów. Na to wszystko świat trochę pomarudzi, ale szybko przejdzie do porządku dziennego i śmiało będzie można oddać do użytku drugą nitkę rurociągu położonego na dnie Bałtyku. Czytaj więcej ->

Drogi Panie Michale,

proszę wybaczyć, ale nie jestem w stanie odpowiedzieć dokładnie na te pytania, ponieważ za mało wiem, a nie zamierzam czerpać wiedzy o świecie z tak rzetelnych źródeł jak TVP, BBC, CNN czy inne reżimowe gadzinówki. Wielokrotnie i od kilkunastu lat pisałem o tym, jakie są plany „elit” i póki co z przykrością stwierdzam, że miałem rację, dlatego mój kolejny tekst o tym samym nie ma sensu. Niech sobie ludzie wierzą w oficjalne narracje, w smoki i baby jagi, niech cieszą się swoimi paszportami szczepionkowymi dającymi im nieśmiertelność i wolność małpy w zoo. Po co im prawda, tym bardziej, że za chwilę będą mieli Metaverse. Dlatego w dużym skrócie: najbardziej prawdopodobna wydaje mi się wersja, że konflikt na Ukrainie jest projektem teatralnym – w stylu rzekomej pandemii kataru i zbawiennych szczepionek – wcześniej uzgodnionym pomiędzy państwami zachodnimi a Rosją i jej zapleczem ekonomiczno-militarnym, czyli Chinami. Jest to potrzebne, by czymś zająć głupi lud w czasie, gdy system monetarny świata leży, demografia wygląda fatalnie, gospodarka przechodzi apogeum kryzysu ciągnącego się od jesieni 2007, skompromitowany stary hegemon z przywódcą w pieluchomajtkach już nie daje sobie rady z niczym, nawet z dodrukiem papierków, nowy hegemon właśnie się budzi, narracja kowidowa się wyczerpuje, a krzywą oczekiwań ludności należy nadal obniżać, podobnie jak średnie trwanie życia, by zmniejszyć dług, więcej nakraść, wprowadzać jakiś kretyński, nieracjonalny zielony ład i komunizm z utęsknionym dochodem gwarantowanym (ten dochód tylko dla zaszczepionych, rzecz jasna). Widoczne osłabienie siły oddziaływania retoryki pandemicznej oraz budzący się do dziecinnych, na razie pokojowych protestów mieszkańcy państw żartobliwie zwanych demokratycznymi, zmusiło „elity” globalne do postawienia na konflikt kinetyczny. Pozwoli to na uporządkowanie i przegrupowanie sił, by ze zdwojoną energią dalej można było tumanić i tak kompletnie zidiociałe i rozmiękczone społeczeństwa Zachodu. Za kilka lat trzeba będzie poświęcić Tajwan, a może Polskę. I tak to potrwa najbliższą dekadę, aż do wprowadzenia założeń Wielkiego Resetu, ujętych w znanym dziele Klausa Schwaba. Czytaj więcej ->

1. Od wielu tygodni trwały demonstracyjne przygotowania sowieckiej Rosji do inwazji na równie sowiecką Ukrainę. Przygotowania w żadnym razie nie były kamuflowane. Komunistyczny prezydent Xi prosił jedynie Putina o niezakłócanie igrzysk; przywódca sowieckich liberałów Żirinowski jeszcze w grudniu zapowiadał: „wejdziemy do was 22 lutego”. Jak interpretować tę niewątpliwą „teatralność” wojennych przygotowań?

Jakaś teatralność właśnie. Nic innego kupy się nie trzyma. Same koncentrowanie wojsk miało stanowić kartę, którą się nie zagrywa, a jedynie pokazuje przeciwnikowi. Karta raz zagrana, zagrana powtórnie być nie może, natomiast atut, o którym poinformuje się przeciwnika, ale go nie użyjemy, w pewien przewrotny sposób może być używana permanentnie, jak ten wciąż i wciąż wiszący miecz Damoklesa. Tak jak napisałem w dyskusji gdzie indziej, do samego ataku dojść nie miało, a tu z niewiadomych powodów petarda ćwiczebno-pokazowa jebnęła Putinowi w rękach. Czytaj więcej ->

1. Od wielu tygodni trwały demonstracyjne przygotowania sowieckiej Rosji do inwazji na równie sowiecką Ukrainę. Przygotowania w żadnym razie nie były kamuflowane. Komunistyczny prezydent Xi prosił jedynie Putina o niezakłócanie igrzysk; przywódca sowieckich liberałów Żirinowski jeszcze w grudniu zapowiadał: „wejdziemy do was 22 lutego”. Jak interpretować tę niewątpliwą „teatralność” wojennych przygotowań?

W obecnej sytuacji próba oceny wydarzeń na Ukrainie będzie obarczona znacznym ryzykiem błędu. Mgła wojny, jak mawiają niektórzy komentatorzy, a właściwie mgła sowieckiej dezinformacji zaciera prawdziwy obraz i prowokuje do snucia mniej lub bardziej prawdopodobnych teorii. Poniższe nie będzie więc analizą, a tylko przymiarką do uporządkowania treści, które docierają z terenów objętych działaniami Kremla.

Ostentacja przygotowań do wojny wydawała mi się sposobem zademonstrowania przez Putina całkowitej niemocy politycznej, militarnej i moralnej szeroko rozumianego Zachodu. Niezdolność konsolidacji i spójnego działania NATO i EU wobec gromadzenia sowieckich sił wzdłuż granicy z Ukrainą była przez ostatnie dwa miesiące kompromitująca dla tych organizacji i już samo to mogło być celem Putina. Podziały wzdłuż indywidualnych interesów zostały ukazane w jaskrawym świetle. Rozłam pomiędzy USA i Niemcami w obliczu potencjalnego konfliktu z ChRL pokazał słabość, a wręcz faktyczny rozpad NATO. Manewr kremlowskich decydentów wydawał się ostatecznym zamknięciem nepowskiej operacji zapoczątkowanej przez Gorbaczowa w połowie lat 80-tych. Koniec z „odwilżą”, koniec z farsą „upadku” komunizmu, koniec z grą pozorów, teraz nastąpi powrót do dawnej polityki w stylu stalinowskim. Moment takiej zmiany wydaje się idealnie dobrany. Rozkład i degeneracja cywilizacji zachodniej prowokuje do lekkiego pchnięcia tej zdewastowanej konstrukcji i obserwacji ostatecznej destrukcji. Ale do osiągnięcia tych celów operacja militarna w skali obserwowanej obecnie na Ukrainie wydaje się strzelaniem z działa do muchy. W świetle powyższych, hipotetycznych zamiarów, jest to manewr zupełnie niezrozumiały. Czytaj więcej ->

1. Od wielu tygodni trwały demonstracyjne przygotowania sowieckiej Rosji do inwazji na równie sowiecką Ukrainę. Przygotowania w żadnym razie nie były kamuflowane. Komunistyczny prezydent Xi prosił jedynie Putina o niezakłócanie igrzysk; przywódca sowieckich liberałów Żirinowski jeszcze w grudniu zapowiadał: „wejdziemy do was 22 lutego”. Jak interpretować tę niewątpliwą „teatralność” wojennych przygotowań?

Teatralność jest u Zełeńskiego tragicznego aktora, choć podobno komedianta. Putin wyraźnie powiedział, że Rosja nie ma gdzie się cofać przed naporem NATO. Trudno, by nie rozumiał, co się święci obserwując dywersję Zachodu w Syrii, na Białorusi i w Kazachstanie nie mówiąc o wcześniejszych rosyjskich doświadczeniach z partyzantką na Kaukazie i z Gruzją. Już w 2008 r. wyraźnie powiedział, że Rosja nie zgodzi się na członkostwo Gruzji i Ukrainy w NATO. Trudno by Putin nie zareagował w obliczu ludobójstwa Rosjan w Donbasie i Ługańsku. Nie mógł puścić mimo uszu przechwałek Zełeńskiego w Monachium, gdzie komik mówił o ukraińskiej broni atomowej. Do inwazji doszło dlatego, że Zachód nie chciał dać Rosji gwarancji bezpieczeństwa wykluczając członkostwo Ukrainy w NATO, aranżując de facto członkostwo tylnymi drzwiami i łamiąc swoje wcześniejsze zobowiązania w sprawie nierozszerzania NATO. Innymi słowy Ameryka pracowała nad tym, by inwazję sprowokować wyobrażając sobie, że Ukraina będzie dla Rosji czymś w rodzaju Wietnamu, albo nowego Afganistanu. Czytaj więcej ->

Moim zdaniem, teatralność fazy poprzedzającej wkroczenie wojsk sowieckich na demobolszewicką Ukrainę w oczywisty sposób miała na celu sprawdzenie i „urobienie” Zachodu do przyszłych wydarzeń i określenie stopnia możliwości jego zaangażowania się. Jeszcze podczas niej wyraziłem zdanie, że celem może być „akcja porządkująca” ukraińską demokraturę na wzór operacji gruzińskiej z 2008 roku czy tej sprzed sześciu lat, dopuszczając też możliwość „polowania na jelenia z ponętną łanią”. Wobec aktualnych wydarzeń skłaniam się za tą drugą opcją, co przebieg wydarzeń wydaje mi się potwierdzać. Docierające informacje świadczą o tym, że sowieci do „inwazji” nie wysłali jednostek bojowych tylko ćwiczebne i jeszcze nie wyszkolone, ze świeżego poboru. Jednak nie są to wg mnie „ćwiczenia z użyciem ostrej amunicji” jak stwierdził wcześniej jeden z dyskutantów. Jest to „rozpoznanie bojem” i „przygotowanie teatru działań”. Jedność ukraińskiej armii jest demonstracyjna (choć podobno na froncie krymskim doszło do jej załamania; ze względu na powszechny brak informacji o położeniu i ruchach wojsk trudno cokolwiek potwierdzić). Powód narodzenia się idei tej „inwazji” był moim zdaniem ten sam co w latach 1990-99 w Jugosławii: wciągnąć Zachód w rozgrywkę na swoim terenie, związać jego (zasadniczo polityczne) siły i maksymalnie je osłabić, aby go ostatecznie pokonać w przyszłości, którą to fazę może rozpocząć „deputinizacja”. Wydarzenia po „inwazji” pokażą, czy celem jest tylko Europa. W moim mniemaniu „inwazja” jest właśnie wstępem do „deputinizacji”. Poznawszy dobrze słabość ofiary i jej anatomię, zgromadziwszy i zabezpieczywszy kapitał (obszczak), oplatając ją swoją siecią, wspólnie z komunistami chińskimi, sowieci wydają się być gotowi do uderzenia w fundamenty Zachodu. Uważam, że czekistowska ekipa zdecydowała się na ten krok, osiągnąwszy już to, do czego została wyznaczona. Sowieci mogliby kontynuować swoją dotychczasową taktykę bez ponoszenia znaczniejszych kosztów, ale postanowili przyspieszyć wydarzenia, zapewne uznając, że sytuacja już dojrzała do bardziej zdecydowanego „przechylenia talerza”. Inscenizacja zdaje mi się być wzorowana na hiszpańskiej „wojnie domowej”. Oprócz dostaw broni z Zachodu i z „demoludów”, które odgrywają w wydarzeniach wiodącą rolę, powstają już „brygady międzynarodowe”. Można oczekiwać, masowych demonstracji pokojowych na świecie itp. Dzisiejsza integracja Zachodu nie oznacza integracji prawicy, quasi-prawicy, czy „demokratów”. Oznacza integrację przede wszystkim bolszewików i pro-bolszewików. Gdy na Kremlu zmieni się ekipa na „gołębi”, co mogą uwiarygodnić „dysydenci” w rodzaju Nawalnego, integracja polityczna rządów Zachodu pęknie jak bańka mydlana. Taki jest moim zdaniem cel dzisiejszych działań wojennych i cel dalekosiężny: przez integrację Zachodu do jego dezintegracji. Cel wynikający logicznie z zastosowania „nowej metodologii” Golicyna.

Nie pierwszy raz w historii bolszewizmu mamy do czynienia ze zjawiskami, które umykają racjonalnej interpretacji, a ich rzeczywistego znaczenia nie potrafimy pojąć ad hoc. Bywa, że nie przestają być nigdy dyskusyjne. Dlaczego w latach 60. XX wieku (w tym samym czasie, gdy triumfalnie zapowiadano przyjście komunistycznego ustroju) zezwolono w związku sowieckim na oficjalny druk antysowieckiej literatury (casus Sołżenicyn). Z jakich przyczyn pozwalano na opozycyjną działalność ludzi o niekiedy bardzo głośnych nazwiskach (Sacharow). Dlaczego preparowano „dowody” (Kukliński), jakoby związek sowiecki planował zbrojną inwazję na szczerze socjalistyczny peerel, skoro samo powstanie ruchu solidarności było komunistyczną prowokacją? Podobnych zagadnień i pytań można by formułować wiele, a każde z nich może być przedmiotem zażartej dyskusji. Czytaj więcej ->

Odmawiaj modlitwę Św. Tomasza z Akwinu o dar mądrości. Pojmij, że
twoje intelektualne życie jest oddaniem się Bogu. Poszukujesz prawdy –
to nie jest ani aktywność zawodowa ani uniwersytecka kariera.

Olavo de Carvalho

O śmierci brazylijskiego filozofa dowiedzieliśmy się od Andrzeja Dajewskiego, z komentarza. Andrzej pisał o miałkości antykomunizmu, przywołując dla uplastycznienia myśli obrazek „paru łupinek na morzu”, wymieniając kilka nazwisk, wśród nich zmarłego w styczniu tego roku Olavo de Carvalho. Akurat to nazwisko nie pasuje do kontekstu. Pośród antykomunistycznych szyprów przeciekających łajb, de Carvalho winien uchodzić za admirała. Czytaj więcej ->

Przylepiło się do Józefa Mackiewicza – pisał Kazimierz Zamorski, opisując machinacje, mające zdyskredytować autora Kontry. Fraza „przylepiło się” doskonale określa wszystkich, którzy w związku z twórczością pisarza, chcieliby osiągnąć osobiste cele. Przez ostatnie 30 lat pojawiło się wiele inicjatyw tego rodzaju: od prób „wygładzania” kanciastych tez politycznych; poprzez zawłaszczanie praw autorskich; aż po pomysły wykorzystania antykomunizmu Mackiewicza dla celów „państwowotwórczych”. Osobliwym przejawem tej ostatniej aktywności jest uchwała, ogłaszająca rok 2022 rokiem Józefa Mackiewicza. Jej wykładnię zaprezentował z mównicy G. Braun:

Szczęść Boże wszystkim antykomunistom jak Józef Mackiewicz. […] Czytajcie go, a doczytacie się, że być może sam śp. Józef Mackiewicz nie byłby zadowolony z tego, że w ogóle nad taką uchwałą procedujemy. Tak jak za PRL-u surowo przestrzegał przed przyzwalaniem na publikację jego książek w formie, być może, ocenzurowanej, selektywnej w kraju, tak też czczenie jego pamięci przez ten ciągle jeszcze na poły post-PRL-owski Sejm, Sejm Rzeczypospolitej trzeciej i pół, mógłby uznać wręcz za zniewagę. […]

Mimo wszystko moment jest dość wzruszający i przełomowy, jeśli dochodzi do procedowania nad tą uchwałą w atmosferze, jak widzę, koncyliacyjnej, ogólnej niekontrowersyjności tej postaci, chociaż gdyby, powtarzam, była wam lepiej znana jego twórczość, pewnie chcielibyście go wyświęcić z tej sali i z życia publicznego Rzeczypospolitej, tak jak chciał to uczynić Adam Michnik, w swoim czasie nominując Mackiewicza na zoologicznego antykomunistę. Jednak jest jakiś postęp w przyrodzie. Dzięki temu, że tu, w Sejmie, to nazwisko i imię pada, jeszcze parę osób o nim usłyszy. Jest to gorzkie zwycięstwo zza grobu Józefa Mackiewicza, zaprawione dodatkową goryczą przez ten pokaz hipokryzji, który tutaj po raz kolejny jest dawany.

Trudno, doprawdy, podzielać „wzruszenie” p. Brauna. Czytaj więcej ->

Ukraina czy Nowa Jałta?

Ukraina, wbrew swej nazwie, nie jest „ziemią u kraju”.  Nie jest wschodnim kresem Polski, ani południowymi kresami Rosji.  Nie jest wschodnim pobrzeżem Austrii, ani zachodnią rubieżą bezbrzeżnych stepów Azji.  Przed wiekami, nad Dnieprem i Dniestrem (podobnie jak nad Wołgą i Donem), obecna była cała mozaika ludów, potęga Chazarów, a obok, skłóceni ze sobą, Pieczyngowie, Madziarowie, Bułgarzy i wreszcie Słowianie.  Handlem zajmowali się Arabowie z Kalifatu, Bizantyjczycy i nordyccy Rusowie; i tylko ci ostatni łączyli daleką północ z odległym południem, nic więc dziwnego, że byli predestynowani do objęcia władzy na tych ogromnych terytoriach.  Ich sieć handlowa, ich warowne twierdze nad rzekami, stały się podstawą państwowości ruskiej.  Holmgarðr, Horodyszcze, obronny fort, który przerodził się w Wielikij Nowgorod, był stacją w ich parciu na południe.  Powstawały kolejne warownie – Sursdalar (Suzdal), Smaleskja (Smoleńsk), Radstofa (Rostow), Gniezdowo (gdzie zatrzymywały się transporty więźniów do Katynia), aż wreszcie opanowali najważniejszy punkt w podróży na południe – Kijów.  Potem Helgi zamordował Haskuldra (Askold i Dir) i przeszedł do historii jako Oleg Mądry, ponieważ zabezpieczył drogę do Konstantynopola i do Bagdadu.  Jego następcy, Ingvarr (Igor), Sveinald (Światosław), Voldamarr (Władymir), Iarisleif (Jarosław) i Vissivald (Wsiewołod) umocnili Ruś Kijowską, jako jedno z najpotężniejszych państw Europy.  Wszystkie domy panujące, skoligacone były z kijowskimi książętami. Czytaj więcej ->

Trump Towers

Wielokrotnie napotykaliśmy w tych rozważaniach te same nazwiska, te same nazwy firm, w rozmaitych miejscach globu, w różnych czasach i kontekstach, na pozór nie mających nic wspólnego ze sobą.  Trudno uwierzyć, że stoi za tym wszystkim jakaś zorganizowana klika, ale równie niewiarygodne, że młody Czygiryński, sowiecki emigrant do Hiszpanii, spotyka się z tuzami zachodniego kapitalizmu; równie mało prawdopodobne, że Sater, nowojorski opryszek, trafia prosto z amerykańskiej ciupy do „rosyjskich elit” w Moskwie (mimo że wyemigrował z sowietów przeszło 20 lat wcześniej, jako dziecko bandyty), po czym usłużnie podsuwa CIA numery telefonów bin-Ladena.  Ci sami ludzie, którzy współdziałali w stworzeniu obszczaka i czarnej forsy na Zachodzie w latach 70. i 80., pojawiają się ponownie, gdy te środki mają być użyte.  Ich dzieci i wnuki także pracują dla tych samych celów.  Czyżby międzynarodowy spisek?  Czy raczej, wbrew mniemaniom niektórych, komunizm nigdy nie upadł i oglądamy jego kolejne, sprawniejsze wcielenie?  Inkarnację o wiele niebezpieczniejszą, bo wyposażoną w środki materialne, których brakło Leninowi, Stalinowi i Mao. Czytaj więcej ->

Oto wszystkie narody, zagrożone w swym istnieniu przez Niemcy i bolszewików jednocześnie, jak Finowie, Estończycy, Łotysze, Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Słowacy, Rumuni, że już nie wymienię Węgrów i Bułgarów, uznali za wroga bardziej niebezpiecznego, za wroga śmiertelnego nr 1 – bolszewików.

Tak definiował tytułowy paradoks Józef Mackiewicz w tekście „O Międzymorzu”.

Rację ma, rzecz jasna, Michał Bąkowski, stwierdzając że w przypadku Finlandii wskazany przez Mackiewicza paradoks, sprowadzający się do definicji wroga nr 1, nie mógł zadziałać z końcem 1939 roku, a to z tej prostej przyczyny, że ówczesne Niemcy zajmowały, w swojej polityce zagranicznej, stanowisko  prosowieckie (zresztą jak najbardziej logiczne i zgodne z istotą kultywowanej ideologii narodowego socjalizmu). Trudno także zaprzeczyć arystokratycznemu pochodzeniu marszałka Mannerheima, co jednakowoż w niczym nie podważa tezy o chłopskim „pochodzeniu” fińskiej państwowości, która wyzbyła się kulturowego patronatu szwedzkiej szlachty (była państwem dwujęzycznym, z dwujęzycznymi banknotami, nazwami ulic etc.), jako jedyny kraj w tej części europy zachowując w latach poprzedzających wojnę demokratyczny charakter. Także teza o „chłopskim” pochodzeniu antykomunizmu Finów wydaje się dobrze osadzona w politycznych realiach. Tak się bowiem składa, że Finlandia była pierwszym krajem na świecie, w którym komunistyczne zagrożenie (na niemal dekadę przed wybuchem wojny) spotkało się z mocnym, zdecydowanym odporem prostych chłopów. Niezwykłe to zjawisko opisywał  Mackiewicz w artykule zatytułowanym „Finlandia na drodze do dyktatury”:

Niespodziewanie w pewnej miejscowości chłopskiej powstaje coś w rodzaju faszyzmu, ktoś w rodzaju Mussoliniego, powstaje masowy ruch chłopski, ogarniający dziś nieomal kraj cały, skierowany zarówno przeciwko parlamentowi, jak władzy wykonawczej, i 12 tys. kmiotków fińskich maszeruje do stolicy. Czytaj więcej ->

Everything free in America

Co się dzieje w Ameryce?  „Kraj ludzi wolnych”znalazł się w kleszczach rewolucyjnej hałastry.  Uniwersytety zamarły w obcęgach policji myśli.  Aktorzy są usuwani z obsady filmu, bo ośmielili się poprzeć Trumpa.  Dziennikarze tracą pracę, gdy wypowiedzą niepopularne opinie.  Zostają usunięci nie przez autokratycznych redaktorów, którzy w swej naiwności nie mieliby zapewne nic przeciwko różnorodności opinii, ale w odpowiedzi na żądania współpracowników, oburzonych ich nieprawomyślnością.  Czy jesteśmy bardzo oddaleni od spektaklu, w którym sowieckie załogi fabryczne wystosowywały listy z potępieniem powieści Pasternaka, której nikt nie mógł czytać, bo była zakazana? Czytaj więcej ->

Dlaczego właściwie nikt nigdzie nie dyskutuje poglądów Józefa Mackiewicza?  On sam był polemistą par excellence, więc o co chodzi?  Wypowiadane przez niego opinie odstają od powszechnego w Polsce typu myślenia, który on sam nazwał polrealizmem.  Dokonał druzgocącej krytyki wszystkich świętych polskiej narodowej kapliczki, od Piłsudskiego i AK do Wyszyńskiego i Papieża.  Dlaczego więc nikt nie podejmuje dyskusji?  Powstają wciąż jakieś wprowadzenia i propedeutyki, ale nikt nie zajmuje się treścią jego publicystyki.  Cykl Darka Rohnka na temat koncepcji politycznych Mackiewicza przed i podczas drugiej wojny, wydawałby się klasycznym punktem wyjścia do dyskusji.  Panuje kompletna cisza.  Ani mru mru.  Mnie trudno byłoby podjąć debatę z Darkiem, ponieważ w większości się zgadzam z tezami jego cyklu.  Skoro jednak nikt inny dyskutować nie będzie, to ja podejmę pewien wątek wyrażony w ostatnim odcinku cyklu. Czytaj więcej ->

I dopiero tylko druga okupacja sowiecka wydobyła spontaniczny odruch prawdziwego pobratymstwa. W roku 1945, po raz pierwszy od niepamiętnych lat, Litwini i Polacy stanęli ramię przy ramieniu w obliczu wspólnego wroga. Niestety, z jednej i drugiej strony była to tylko garstka. Niedobitki w lasach.
Józef Mackiewicz

[Zmieniona wersja ostatniego akapitu artykułu „O Międzymorzu”, opublikowanego pierwotnie w czasopiśmie Lwów i Wilno, 23 listopada 1947 roku, nr 49. Poprawki zostały zapisane ręką Barbary Toporskiej, pod dyktando autora, zapewne w roku 1983.]

Okres okupacji niemieckiej Wilna przeżył Mackiewicz w podwileńskim Czarnym Borze. Żył w nędzy, rzadko odwiedzając miasto. W tym czasie napisał dwie książki, kilka artykułów, udzielił jednego wywiadu. Nie był związany z żadną organizacją podziemną, choć wiadomo, że utrzymywał z jej przedstawicielami kontakty. Można się domyślać, że w jakimś przynajmniej zakresie próbował kontynuować swoją działalność; uczestniczył w dyskusjach politycznych; starał się utrzymywać kontakty z działaczami litewskimi i białoruskimi.

Informacje są mgliste. Nie potrafimy np. ustalić z całkowitą pewnością, czy w tym czasie zapadł na Mackiewicza wyrok podziemnego sądu kapturowego, czy też owa pogłoska jest efektem znacznie późniejszych grzesznych życzeń jego zaprzysięgłych wrogów. Powieściowe aluzje podpowiadają często więcej, aniżeli wspomnienia czy teksty publicystyczne. Czytaj więcej ->

W swoim wcześniejszym teście napisałem, że w marcu 1939 roku świat stawał na krawędzi katastrofy (z Polską w domniemanym epicentrum chaosu) i że powinno to być oczywiste dla pilnych obserwatorów sceny politycznej (było dla nielicznych). Brzydzący się irenizmem Michał Bąkowski postanowił zakwestionować tę, dość oczywistą, supozycję. Wedle niego było dokładnie przeciwnie. Nie tylko nie zdawano sobie sprawy z rozmiarów nadchodzącej tragedii, ale witano perspektywę wojny z Hitlerem w nastroju tryskającego szczęściem entuzjazmu. Raczył przy okazji zakwestionować wiarygodność zacytowanej przeze mnie zbeletryzowanej relacji: rzecz pisana była po latach (ćwierć wieku po wybuchu wojny), w dodatku to powieść, nie pamiętnik.

Istotnie, to tylko powieść, a zatem wypowiedzi głównego bohatera, Irteńskiego, oraz jego relacji ze spotkania ze Stanisławem Mackiewiczem, nie mamy prawa traktować na prawach pamiętnika. A jednak trudno pozbyć się wrażenia, że podsunięty przeze mnie czytelnikowi przed oczy fragment, jeśli nawet nie jest ścisłym zapisem nastrojów i rozmów, oddaje ich ducha. Sam Józef Mackiewicz, wyczulony w swoich ocenach na wszelkie lapsusy i historyczne fałszerstwa, potraktował drugi tom zbeletryzowanych wspomnień Pawlikowskiego z najwyższym uznaniem, zgłaszając książkę do nagrody literackiej „Wiadomości” na pierwszym miejscu, uznając że nagroda należy mu się m.in. za „śmiały dotyk pewnych drażliwych problemów”. Czytaj więcej ->

Nie pałką go, to kijem

W poprzedniej części zająłem się krytyką struktury, strategii, instytucji, prawodawstwa, ekonomii i administracji niuni europejskiej.  Mamy za sobą ów szczęsny dzień, kiedy Wielka Brytania zdołała wyrwać się z eurokołchozu.  Czy wszakże, odurzony sukcesem zdrowego rozsądku, nie lekceważę głębi sowieckiej penetracji w świeżo uwolnionym Zjednoczonym Królestwie?  Czyżbym nie dostrzegał przemian zachodzących w brytyjskim społeczeństwie i w strukturach państwowych?  Przemian, które określić można tylko strasznym mianem – dobrowolnej sowietyzacji.  Jeżeli czytelnik ma takie wrażenie, to nie może być bardziej odległy od prawdy: nie lekceważę i dostrzegam.  Referendum i odejście od niuni zdają mi się raczej służyć jako listek figowy, przesłaniający powagę problemu.  Odszedłszy bowiem ze struktur eurozwiązku, za co wznosić należy modły dziękczynne, rząd brytyjski zastąpił brukselskie superpaństwo swoim własnym, westminsterskim Lewiatanem.  Dyktaty brukselskie zamieniono na dekrety rządu, zamiast szczegółowych europejskich dyrektyw mamy rozporządzenia z Whitehall, np. czy wolno obejmować osoby trzecie (wraz z pomocnymi instrukcjami, w jaki dokładnie sposób należy to czynić), albo czy wolno mieć stosunki seksualne z osobą nie zamieszkującą pod tym samym dachem (odpowiedź w pewnym momencie w roku 2020 brzmiała: owszem wolno, ale tylko w ogrodzie i w ciągu dnia; wyjątek stanowić mogło wyłącznie uprawianie nierządu, ponieważ prostytutki zachowały prawo wejścia pod cudzy dach w celach zarobkowych). Czytaj więcej ->

Znakomity cykl Darka Rohnka zbliża się już do dramatycznej konkluzji.  W ostatnio opublikowanej części IX, autor zajął się miesiącami poprzedzającymi wybuch II wojny.  Ze zwykłą sobie dociekliwością, Darek zastanawia się nad „widmem nadciągającej wojny”.  Wyznać jednak muszę, że trudno mi przyjąć niektóre jego twierdzenia, gdyż wydają mi się opierać na oczytaniu i ogromnej erudycji historycznej autora, której nie mogli posiadać ówcześni publicyści, pozbawieni mądrości 80-letniej perspektywy.  Należy podkreślić z całą powagą, że patrzenie na owe czasy poprzez okulary naszej wyższości, naszej niezachwianej pewności, wedle której „powinno być oczywiste dla wszystkich uważnych obserwatorów sceny politycznej”, że świat stał na skraju katastrofy (choć miało to być oczywiste tylko „dla nielicznych”) – jest anachronizmem (nie w sensie „przestarzałości”, ale w znaczeniu „poza własnym czasem”).  „Jest coś w ludzkiej naturze,” pisze Darek, „co nakazuje negować najgorsze scenariusze przyszłości.”  Tak, to coś nazywa się zdrowym rozsądkiem, bo tylko w wyjątkowych wypadkach najgorszy scenariusz się spełnia.  Gdyby ludzkość nie negowała najgorszego scenariusza, to nigdy nie wyszłaby z jaskini.  Równie dobrze można by jednak powiedzieć, że jest coś w ludzkiej naturze, co każe przykładać większą wagę do najgorszych scenariuszy.  Niedocenianie negatywnych możliwości nazywa się bezbożnym optymizmem, a przecenianie ich – skrajnym pesymizmem.  Ani negowanie scenariuszy, ani przypisywanie im nadmiernej wagi, nie jest wszakże oznaką skutecznego i trafnego przewidywania.  Scenariusze rozwoju wydarzeń są zaledwie możliwościami.  Formułujemy je, ponieważ nie wiemy, jak sytuacja rozwinie się w przyszłości.  Historia puka do rozmaitych drzwi, i tylko niektóre się otwierają.  W rozważaniach na temat przyszłego biegu wypadków, bierzemy te możliwości pod uwagę, przypisując każdej z nich różny stopień prawdopodobieństwa.  Byłoby szaleństwem, uznać tylko jedną z nich za realistyczną, ponieważ się spełniła; byłoby niesprawiedliwością ośmieszać każdego, kto odrzucił, jako mało realistyczny, scenariusz, który miał nieszczęście wypełnić się co do joty. Czytaj więcej ->