1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

W sumie bantustan, no prawie. Jak zresztą większość współczesnych tzw. „państw” pozbawionych broni jądrowej. Państwo suwerenne to nie jest – 20% „obywateli” to jawna targowica i nikt z istotnych polityków nawet nie ośmieli się tego głośno powiedzieć; niemal totalna podległość Unii, zarówno zgodnie z umowami, jak i całkiem bez żadnych prawnych podstaw; rosyjskie wpływy wciąż ogromne; wpływy innych mocarstw równie potężne, w tym co najmniej dwóch, których interesy są wyraźnie sprzeczne z jakąkolwiek samodzielnością czy siłą Polski… Dla mnie to nie jest niepodległa Polska – starłem się w tej sprawie ostro kilka lat temu na szalom24 z Szeremietiewem. Nie za taką Polskę ginęli (lub tracili spore majątki) moi przodkowie! Jednak państw naprawdę niepodległych jest dziś b. niewiele, sytuacja Polski jest z wielu wzgl. b. trudna, stan psychiczny polskiego społeczeństwa jest dość tragiczny, elita jest totalnie obca, zafałszowana lub nieistniejąca. To też jednak należałoby uwzględnić w tej diagnozie. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Polska nie spłaciła jeszcze starych rachunków za komunizm, gdy doszedł jej nowy za liberalizm. Jest głównie rynkiem zbytu dla zachodnioeuropejskich koncernów, rezerwuarem i eksporterem taniej siły roboczej, zapleczem surowcowym, terenem drenażu mózgów. Jest podporządkowana interesom zagranicznego kapitału, głównie amerykańskiego kapitału finansowego na co przystał Jaruzelski w 1985 r. na spotkaniu z Rockefellerem w Nowym Jorku. Po 1989 r. została poddana obróbce „przemysłu transformacji” przymuszona przez międzynarodową finansjerę. Będąc komunistycznym bankrutem z 40. miliardowym długiem nie mogła się jej stawiać. Kolejne rządy wprowadzały neoliberalny model gospodarczy nie przystający do poziomu rozwoju Polski i rezygnując z możliwości samodzielnego kształtowania polityki gospodarczej. Polska wstąpiła do Wspólnoty Europejskiej jako kraj biedny, odprzemysłowiony, bez silnych narodowych koncernów, słaby na starcie, którego polityczne elity nie miały pomysłu na długofalowy, samodzielny rozwój. Podporządkowała się wspólnej polityce rolnej, która niszczy polskie rolnictwo, pakietowi klimatycznemu wymierzonemu w polskie górnictwo, wzięła na siebie ograniczenia w polityce fiskalnej, zobowiązała wprowadzić euro, a więc zrzec własnego pieniądza i samodzielnej polityki pieniężnej, otwarła na migrację, regionalizm osłabiający władzę centralną itp. Wstępując do NATO wzięła na siebie status wasala słabnącego amerykańskiego imperium, którego interesom podporządkowała politykę wschodnią i blisko-wschodnią. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Współczesne państwo polskie nie jest suwerenne. Jest ono, pisząc najkrócej, państwem – wydmuszką, państwem neokomunistycznym, zachowującym pozory suwerenności. Tworem komunistów, którzy w latach 80. przystąpili do przebudowy prl-u nr 1, wciągając w ten proceder tzw. opozycję demokratyczną i nie tylko demokratyczną. Dzisiaj, gdy premierem jest syn solidarnościowego ekstremisty, możemy stwierdzić, że w proceder przekształcenia (czy może raczej ciągłego przekształcania) komunistycznej Polski zaangażowane są także te opozycyjne środowiska uznawane w latach 80. za skrajne. Prawdziwym suwerenem dzisiejszej Polski jest środowisko komunistów i wybranych (dokooptowanych) opozycjonistów, którzy dysponują zawłaszczonym majątkiem oraz panują nad systemem finansowym, dzięki czemu mogą finansować teatr zwany polską sceną polityczną. W 2015 roku rozpoczął się proces wymiany starej agentury na nową, przy czym używam tu słowa agentura w szerszym znaczeniu, nie tylko jako zarejestrowanych współpracowników komunistycznych służb, ale także jako ludzi współpracujących ochoczo z systemem. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Współczesne państwo polskie jest kolonią tzw. Zachodu o ustroju na tymże Zachodzie obowiązującym, który to system można nazwać komunizmem korporacyjno-oligarchicznym. Jest to wariacja modelu znanego z Chińskiej Republiki Ludowej; od wersji chińskiej różni się mocno ograniczoną wolnością gospodarczą, nieco większą wolnością słowa i pozorną wielopartyjnością polegająca na tym, że role spierających się frakcji w KPCh przydzielono odrębnym partiom, nadając im żartobliwe nazwy typu Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Labour Party, CDU itp. Polską zarządza Komisja Europejska i Pomarańczowy Prezydent USA, a jego namiestnikiem jest ambasador Mosbacher (oboje też ustanawiają nowe standardy wyglądu i zachowania klasy politycznej). Polska nie posiada broni jądrowej i przenoszących ją rakiet, nie ma lotniskowców, satelitów wojskowych itp. narzędzi przywracających ład i demokrację oraz wzbudzających szacunek. Z powyższych powodów nie może być państwem suwerennym. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Współczesne państwo polskie z jednej strony odwołuje się do zmitologizowanej II Rzeczpospolitej, wolnej, niepodległej, pełnej swobód obywatelskich i wielkich osiągnięć gospodarczych, a także legendy opatrznościowego ojca narodu – Piłsudskiego, a z drugiej kokietuje Zachód, robiąc – partykularnie – interesy na Wschodzie. Nie jest państwem suwerennym, nawet nie ma takich ambicji, a niepodległość, która przeszła do lamusa, jest jedynie deklaratywna. Państwo przypomina kreatywną wydmuszkę, która w zależności od potrzeb może stać się wszystkim, to jak uniwersalny rekwizyt. Zmienność, tymczasowość, niejednoznaczność uniemożliwiają spójne działania w perspektywie długoterminowej i jednocześnie rozmywają polityczną odpowiedzialność. Społeczeństwo w chocholim tańcu chętnie rezygnuje z wolności na rzecz rozbuchanej konsumpcji i iluzorycznego poczucia bezpieczeństwa. Emocje zastępują myślenie, szybki zysk, pieniądze – etykę, a wszelkie instytucje państwowe i idee wypaczają się, stając się własnymi karykaturami. Taki rodzaj polskiego wirusa, który wszystko spotworzy. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Polska to na pewno coś więcej niż państwo. Państwo jakie jest, każdy widzi. Problem w tym, że każdy widzi inaczej. Ja widzę państwo jako strukturę, która stara się przeorganizować naród na swój sposób.

A naród nasz jak lawa… Kto chce ją uformować, ten ogranicza ekspresję narodu. Nawet jeśli jakoś ograniczy, to wewnętrzny ogień pokona okowy i przepali strukturę.

Uważam, że niepodległość jest stopniowalna. Obecnie Polska jest niepodległa na 75%. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Zaczynając od odpowiedzi na ostatnie z powyższych pytań, nieustannie od pewnego czasu, twierdzę, że Polska zginęła wraz z upadkiem Powstania Warszawskiego.

Twór, który obecnie powszechnie uznawany jest za państwo polskie, powstał w efekcie magdalenkowego poszerzenia kręgu dopuszczonych do administrowania tym krajem. Dopuszczenie zostało przeprowadzone i autoryzowane przez ówczesnych komunistów, działających pod sztandarem pzpr. To, że dzisiaj nie ma już chyba nawet kontynuacji pzpr’u nie zmienia faktu, że media, sądownictwo, służby specjalne i wszystko to co decyduje o ustroju państwa, spoczywa w tych samych rękach co trzydzieści, czterdzieści czy pięćdziesiąt lat temu. Oczywistym dla mnie jest, że nie jest to kraj suwereny. Jeśli ktoś miałby mieć jakiekolwiek wątpliwości w tej kwestii, niech przez chwilę zastanowi się nad fiaskiem planów budowy gazociągu z Norwegii. Czy chociażby nad katastrofą smoleńską. Lista zaniedbań, niekompetencja i dyletanctwo poprzedzające katastrofę widoczne są gołym okiem, a jednak praktycznie nikt do tej pory nie poniósł żadnych konsekwencji. No może poza Panem Macierewiczem, który zrobił z siebie ostatecznie kompletnego oszołoma. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Natura współczesnego państwa polskiego wynika wprost z jego „narodzin” i jego nieprzerwanego niczym bytu. Jest ono potomkiem „w pierwszej linii” komunistycznego PRL – produktem „upadku komunizmu” sprzed 30 lat, historycznym ciągiem dalszym. Jest wyposażone w maskę upodabniającą je do państw niekomunistycznych, co nie zmienia w niczym jego istoty, którą określa prawna, instytucjonalna oraz personalna kontynuacja PRL. „Pępowina” łącząca tzw. III RP z PRL nie tylko nie została nigdy odcięta, lecz stale, aktywnie zasila jej byt we wspomnianych powyżej kluczowych sferach. W związku z tym wskazanym byłoby nazywanie jej mianem II PRL. Modyfikacje nie oznaczają zmiany istoty, mogą jednak zmieniać postać a założenia konstrukcyjne i szkielet pozostają bez zmian. Pozostały one takie same pomimo zmiany modelu gospodarczego na quasi-rynkowy oraz modelu politycznego na quasi-demokratyczny. Nie można mówić o gospodarce rynkowej i demokracji w sytuacji gdy są one reglamentowane przez kontrolujące je i pozostające w ukryciu ośrodki realnej władzy. Zmiana pokoleniowa nie ma znaczenia gdyż elementy mistyfikacji są przez cały czas aktywne i przenoszone z pokolenia na pokolenie. Autentyzm „narodzin” tzw. III RP nie był nigdy i powszechnie nie jest kwestionowany, w związku z czym nowe pokolenia bezdyskusyjnie przyjmują za aksjomat tezę o prawdziwości upadku komunizmu. Czytaj więcej ->

VI Ankieta Wydawnictwa Podziemnego składa się z podejrzanych pytań, dla przypadkowego czytelnika z pewnością irytujących, czy nawet obrazoburczych. Od razu można tu wyczuć prowokację, więc profilaktycznie należy wzmóc czujność. Bo przecież przytłaczająca większość obserwatorów bieżących spektakli politycznych, tych zapasów w kisielu, czy też może precyzyjnie reżyserowanych przedstawień, jest zaangażowana emocjonalnie po którejś ze stron pląsających na polityczno-medialnym wybiegu.

Ale przyjrzyjmy się bliżej pytaniom ankiety. Czy rzeczywiście są aż tak obrazoburcze, a przede wszystkim, czy są te pytania, a może raczej sugestie, jakie ze sobą niosą, jakoś specjalnie unikalne w tzw „debacie publicznej”. No dobrze, nie mam na myśli telewizji, czy gazet. Ale czy w drugim obiegu, w internecie nie pojawiają się głosy, które wtórują autorom ankiety WP?

A jakie to pytania? Zacznijmy od początku: Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Jedynie ludzie z kompletną ślepotą polityczną mogą sądzić, że „jest niepodległa”. A przecież nie musieliśmy się godzić na to, co mamy teraz. Nie musieliśmy, bo np. w RFN mają w swej Ustawie Zasadniczej wyraźny zapis, że jest ona ponad zawieranymi przez rząd traktami międzynarodowymi. Z czego (nieco tak nie wprost) wynika, że gdy prawo Mumijne jest „nie takie” jak to stanowi Bundes-Konstytucja, to Mumia może im nagwizdać. My takiego zapisu nie mamy, a w efekcie tego nasze państwo „istnieje tylko teoretycznie”! I, jak rozumiem (choć może się mylę), to byle dyrektywa w sprawie, dajmy na to: dopuszczalnej krzywizny bananów — jest ważniejsza niż to, co tam nagryzmolono w tej naszej kulawej, komucho-UD’eckiej, pożal się Boże „konstytucji”. Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Jest to zjawisko ze wszech miar NIE-naturalne, nie widzę więc przyczyn dociekania jego „natury”.  W oczach scholastyków, natura rzeczy wyraża wewnętrzną sensowność bytu, właściwą stworzeniu autonomię, której podstawą jest stwórczy akt Boga.  Czy to co Redaktorzy nazywają „państwem polskim” ma jakąkolwiek rozpoznawalną sensowność wewnętrzną?  Jeśli tak, to umknęła mi ta przypadłość.  Jak powszechnie wiadomo, każda władza pochodzi od Boga, zaczem nawet Kaczor Donald nie mógłby sprawować władzy nad nami, gdyby nie była mu dana z góry.  Dla wyjaśnienia dodam, choć powinno to być jasne samo przez się, że „górą” nie jest tu mityczny lud-suweren.  Nie na darmo wielki święty Katolickiego Kościoła uważał, że każde państwo, nawet w najlepszym swym wcieleniu, jest tylko szajką opryszków, grabiących wedle z góry ustanowionych konwencji.  Jak odróżnić zbója, wymuszającego okup, od państwa egzekwującego podatki?  Czym różni się nowoczesne państwo od hochsztaplera, który naciąga gawiedź rzekomo dla jej własnego dobra? Czytaj więcej ->

1. Jaka jest natura współczesnego państwa polskiego? Czy jest to państwo suwerenne? Czy jest to niepodległa Polska?

Pojęcie „natura” implikuje rzeczywistość zaistniałą na drodze ewolucyjnej, niosącą kontynuację myśli przewodniej, pewnego genotypu narodowego, który jest duplikowany w kolejnych pokoleniach. Na ów genotyp składają się m.in. wspólne doświadczenia historyczne, język i za jego pomocą stworzona literatura, przestrzeń krajobrazu, pamięć rodzinna, cały zasób kultury rozumianej jako świadome tworzenie dzieł wykraczających poza osobiste potrzeby ekspresji. Historia uświadamia, że w momencie przerwania naturalnego rozwoju stosuje się zastępcze protezy, by uciec od możliwości wynarodowienia, czyli przed przymusową zmianą przynajmniej części genotypu. Stosowanie elementów zastępczych, ukierunkowanie na maksymalne pozyskanie warunków do pielęgnacji pierwotnego genotypu w konsekwencji zaburza pole postrzegania rzeczywistości, która realizuje się niezależnie od naszych tęsknot i zabiegów. Stąd też spór pomiędzy tradycją romantyczną i pozytywistyczną, spór pomiędzy „kiedyś”, a „dzisiaj”. Konflikt, który rysuje linię podziału również na współczesnej scenie politycznej. Współczesne państwo polskie nie jest w stanie pogodzić tych dwóch nurtów, a więc i sama natura państwa jest wadliwa. Należałoby przekopać się przez historię polskiej myśli politycznej od czasów poprzedzających Unię Lubelską do dzisiaj, ukazując na prostych ikonagrafikach wszystkie składowe naszych dziejów i konsekwencje jakie z tego wynikały. Czytaj więcej ->

Pisaliśmy o Aleksandrze Ściosie kilkakrotnie.  Nie zamierzam odgrzewać dawnych sporów, ani zajmować się dość oczywistymi różnicami między Wydawnictwem Podziemnym a publicystyką Ściosa.  Najlepiej zrobił to, moim zdaniem, Andrzej Dajewski w artykule pt. „Przeciwko zakłamywaniu i niedorzecznościom”.  Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu, Ścios dokonał ostatnio czegoś w rodzaju „ataku na podziemie”.  A było tak: dama, podpisująca się Kora Jabłońska, napisała taki oto komentarz pod artykułem pt. „Po co demokracja? 1 – Wybory” (przytaczam in extenso): Czytaj więcej ->

Złoty Krzyż nad rzeźbą Matki Bolejącej, który przetrwał inferno w Notre Dame, nietknięty i zwycięski, stał się symbolem.  Ale symbolem czego?

Wielka gotycka Katedra ma powstać z popiołów piękniejsza i lepsza niż w czasach średniowiecznej ciemnoty, zapewnia Emmanuel Macron – agnostyk u steru sekularnego państwa francuskiego.  Katolicyzm w szczególności, chrześcijaństwo w ogóle, a najszerzej wszelkie przejawy wiary – wszystko to zamiera we współczesnym świecie.  Większość mieszkańców Europy zachodniej nadal identyfikuje się z chrześcijaństwem, ale np. w Holandii jest to już mniejszość, bo tylko 41% ludności.  Spośród tych, którzy uważają się za chrześcijan, ogromna większość (wyjątek stanowią tu Włochy) nie chodzi do kościoła, zapominając, że diabeł jest wierzący i niepraktykujący.  W zsekularyzowanej Wielkiej Brytanii tylko 17% młodych chrześcijan chodzi do kościoła, we Francji odsetek spada do 7%.  Zwróćmy uwagę, mowa tu o 7% młodzieży, która sama określa się jako chrześcijanie, jest to więc znikoma część ludności.  Co gorsza, ogromna większość ludzi młodych (definiowanych różnie, np. w przedziale wiekowym 16-25 lub 18-24) nie wyznaje żadnej religii (w Zjednoczonym Królestwie prawie 70%).  Dodajmy do tego, że za religię uznano już nie tylko voodoo czy szamanizm, ale nawet wiarę w rycerzy Jedi.  Wedle cenzusu z roku 2001 w Anglii i Walii było więcej wyznawców Jedi niż buddyzmu. Czytaj więcej ->

Przed niemal trzema laty, na kilka dni przed brytyjskim referendum w sprawie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z europejskiej niuni, oczekiwałem, że większość elektoratu zechce odejść z nielubianego związku, choć motywy tej decyzji będą nacjonalistycznej natury, raczej niż politycznej.  Podjąć słuszną decyzję ze złych powodów, wydawać by się mogło klasycznym przykładem mniejszego zła.  Ale w tym konkretnym przypadku, trudno oszacować zło sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy. Czytaj więcej ->

Pisarstwo Józefa Mackiewicza było odkryciem i rewelacją w podziemnej Warszawie w roku 1985.  Najpierw pojawiły się nieśmiałe artykuły o jakimś dziwnym „niezłomnym komuniście”, o którym niewielu słyszało, a potem, jeszcze zanim rozpoczął się Mackiewiczowski festiwal wydawniczy, pojawiły się książki z Londynu.  Pierwsze wpadły mi w rękę Droga Pani (później znana jako „Srebrna Pani”, ze względu na swą srebrną okładkę) oraz Fakty, przyroda i ludzie.  Oba tomy zrobiły na mnie wówczas ogromne wrażenie.  I nie tylko na mnie.  Czytałem je od owych czasów wielokrotnie i za każdym razem odkrywałem coś nowego.  Czytałem po kolei i na wyrywki, zapewne kilkanaście razy.  Oczywiście wiedziałem od początku, że to znakomita publicystyka.  Ale ponowna lektura Mackiewiczowskiego cyklu pt. „Ucieczka od ‘wyzwolenia’” w nowym wydaniu Kontry,* nasunęła mi wątpliwości.  Okazuje się bowiem, że centralny tekst w Faktach, to nie jest wcale publicystyka, a coś o wiele więcej.  To prawdziwa perła.  To jest zapoznane arcydzieło literatury.  Pisane w ciasnym „pokoiku na poddaszu na Victoria Road”, w odcinkach, dla emigracyjnego tygodnika, pod redakcją brata-Cata, wspomnienie-reportaż-felieton jest rzadkim w polskiej literaturze mistrzowskim ujęciem samej esencji wydarzeń; jest jednocześnie dramatem i elegią, sensacyjnym sprawozdaniem i chłodną refleksją, politycznym felietonem i żywym reportażem, esejem i opowiadaniem.  Autor zdołał osiągnąć coś na pozór niemożliwego: udało mu się zachować bolesną bliskość i bezpośredniość przekazu, jednocześnie utrzymując mądry dystans do opisywanych wydarzeń. Czytaj więcej ->

Pewien młody człowiek, z którym koresponduję od czasu do czasu, zapytał mnie przed laty, dlaczego zostały opublikowane prywatne listy Mackiewiczów do Redaktorów Wiadomości.  W domyśle było tu chyba inne pytanie: czy Mackiewicz zgodziłby się na publikację prywatnej korespondencji, która w dużej mierze zajmuje się materialną stroną egzystencji emigranta, a mówiąc brutalnie: pieniędzmi, zabieganiami o honoraria i najogólniej – borykaniem się z nędzą.  Wydaje mi się oczywiste, że Mackiewicz nie chciałby publikować takich listów, ani by mu na myśl nie przyszło, żeby coś takiego ogłaszać.  Afiszowanie się ze swą biedą i codziennymi zmartwieniami nie było w jego stylu.  Na tym polega prywatność korespondencji.  Ale oboje Mackiewiczowie są postaciami historycznymi, ich listy mają inne znaczenie, niż np. moja, pożal się Boże, epistolografia, mają charakter źródłowy dla zainteresowanych tą twórczością.  Tak jest zresztą w wypadku każdego twórcy.  A jednak przypadek Józefa i Barbary Mackiewiczów różni się zasadniczo od innych pisarzy.  Waga ich korespondencji jest odmienna, a znaczenie ich listów bez porównania większe, niż miało to miejsce w okolicznościach życiowych innych twórców. Czytaj więcej ->

Zapraszamy do obejrzenia rozmowy z autorem powieści sensacyjno-szpiegowskiej Punkt Langrange’a, Jackiem Szczyrbą.

Jak to zwykle bywa, rozmowa nie tyczyła wyłącznie samego utworu, śmiało wychodząc poza sprawy z nim związane.

Przyplątać się tu może taka refleksja: przed laty, bolszewik podróżujący w tym samym co Mackiewicz wagonie, zaintrygowany wybuchem nagłej a nieprzystojnej wesołości, zapytując o przyczyny jakże niezwykłego w raju krat zachowania, usłyszał z ust samego Józefa Mackiewicza krzepiąco-wiekopomne wyznanie:

„Komuż ‚wiesielitsia’, jak nie nam starym kontrrewolucjonistom?”

Zapraszając Państwa do obejrzenia rozmowy, przy okazji zachęcamy najserdeczniej do kupowania powieści Jacka Szczyrby „Punkt Lagrange’a‟.

„System”

Z czym właściwie walczą McMurphy i Wódz?  Co reprezentuje siostra Ratched?  W komentarzach, Forman mówił o „systemie”, który tłamsi i niszczy człowieka.  Interesujących wskazówek w tym względzie udziela pierwsza rozmowa McMurphy’ego z doktorem Spivey.  Doktor czyta w aktach, że przesłano mu więźnia do szpitala psychiatrycznego, gdyż „jest zadziorny, mówi bez pozwolenia, unika pracy i jest leniwy”.  „I żuje gumę w klasie?” dorzuca Mack sardonicznie.  McMurphy widzi to prościej: czepiają się go, bo „bije się i pieprzy za dużo” (I fight & fuck too much).  W więzieniu mówili mu, że jest szaleńcem, ponieważ „odmawiał siedzieć jak jarzyna, ale jeżeli to ma być obłęd, to ja rzeczywiście jestem pomylony”. Czytaj więcej ->

Symetryczna struktura

Wiele arcydzieł sztuki ma ukrytą, wewnętrzną strukturę.  Np. Pasje Bacha napisane są według pewnego symetrycznego planu, w którym arie i duety, chorały i recytatywy spełniają precyzyjnie określoną rolę.  Muzyka i plastyka łatwiej poddają się tego rodzaju symetrycznej organizacji, ale istnieją także dzieła sztuki filmowej zbudowane zgodnie z odgórnie założonym planem.  Klasycznym przykładem symetrycznej konstrukcji może służyć sławne La Ronde Maxa Ophulsa, złożone z wielu, luźno związanych ze sobą opowieści.  Godny uwagi jest wszakże formalny zabieg Ophulsa, który w centralnej opowieści, jedynej w filmie na temat relacji małżeńskiej, używa statycznej kamery dla podkreślenia symetrii ekranu (ujęcie zza stojącego zegara, dwa identyczne małżeńskie łóżka).  Historie przed tą opowieścią i po niej, są swymi lustrzanymi odbiciami: narrator kończy opowieść tak, jak ją zaczął. Czytaj więcej ->

One flew East, one flew West,
and one flew over the cuckoo’s nest…

Jeden poleciał na wschód, a na zachód drugi,
A jeden poleciał nad gniazdo kukułki…

Pan Jacek Szczyrba zachęcił mnie kiedyś do obejrzenia wywiadu z niejakim Krzysztofem Karoniem na temat dwóch filmów Milosa Formana.  Pomimo interesujących szczegółów, wywiad wydał mi się tak skandalicznie nie na poziomie, że obiecałem zabrać głos w kwestii Lotu nad kukułczym gniazdem. [1] Chciałem początkowo polemizować z Karoniem i jego rozmówcą, ale nie miałbym pojęcia, gdzie zacząć, bo dyskutować potrafię tylko z sensownym ciągiem zdań połączonych związkiem wynikania logicznego. [2] Pozwolę sobie zatem zignorować odtąd obu panów, a zająć się wyłącznie analizą samego filmu oraz powieści Keseya, na której film był oparty, wraz z ich ideową zawartością.  Czuję się zobowiązany zabrać głos, gdyż uważam film Formana za jedno z największych dzieł kina światowego, które zasługuje na coś lepszego niż telewizyjne sarkanie p. Karonia.  Co nie zmienia w niczym faktu, że z jego ideową wymową zgodzić się niepodobna. Czytaj więcej ->

Sowieci budują elektrownię nuklearną na Białorusi.  Nowy reaktor powstanie w Ostrowcu, tuż przy granicy litewskiej, czyli nad samą granicą niuni europejskiej, 50 km od Wilna, niedaleczko od Oszmiany i Gudogajów, które to okolice Józef Mackiewicz zjeździł wzdłuż i wszerz.  Najpierw poznał te ziemie konno-zbrojno w wojnie z bolszewicką nawałą; potem przebył je, opisując bunt białoruskich rojstów przeciw nadużyciom polskiej administracji na ziemiach, które w Warszawie nazywano „kresami”; i wreszcie po raz ostatni, pod bolszewikami, przemykając się furmanką po zamarzniętych błotach podczas bezgwiezdnych nocy, przemytniczym szlakiem w kierunku Mińska. Czytaj więcej ->

Uciec z więzienia

Ucieczka z więzienia ma mityczny status.  Nie ma rzekomo takiego więzienia, z którego człowiek wolny nie może zbiec.  Zorganizowanie ucieczki z super-więzienia, jakim są sowiety, jest niezwykle trudne, nawet Macintyre to przyznaje.  Społeczeństwo poddane tak ścisłej kontroli od pokoleń nie jest gruntem podatnym dla skomplikowanych planów.  Ale z drugiej strony, plan ryzykowny i niebezpieczny nie musi być wcale niewykonalny; jest również prawdą, że w okolicznościach ścisłego nadzoru fortuna sprzyja zuchwałym: śmiała akcja może odnieść sukces w klimacie lęku, bo jest zupełnie nieoczekiwana.  Niespodziewanie liczne ucieczki z gułagu są tu dobrym przykładem.  A przecież w gułagu, oprócz strażników, drutów kolczastych, psów i karabinów, była jeszcze bezbrzeżna tajga i tundra, były mróz i śnieg albo błoto i bezdroża, i niewyobrażalne dystanse.  Jednak ludzie uciekali i, wedle oficjalnych statystyk gułagu, uciekali z powodzeniem.  We wspomnieniach mowa tylko o nieudanych ucieczkach, ale archiwa potwierdzają, że ludzie uciekali, a strażnicy szli za to do ciupy.  Dwóch białogwardzistów uciekło z Wysp Sołowieckich w 1925 roku, i dalsze udane ucieczki nastąpiły w latach późniejszych.  W 1933 roku 45.755 więźniów zbiegło z gułagu (wedle własnych, zapewne fałszywie zaniżonych statystyk), z czego złapano zaledwie 28.370.  Po zwiększeniu kontroli i drastycznych karach – zarówno dla zbiegów, jak i strażników – w 1947 zbiegło 10.440, a złapano tylko 2.894.  Czytaj więcej ->

I tak dalej… i tak dalej…
Coraz śmielsze wnioski przędzie,
I nicując dawne sądy
Nie powstrzyma się w zapędzie,
Aż dowiedzie, że król Herod,
Dobroczyńcą był dla sierot.

Adam Asnyk

Studiując sobie historię na jednym z komunistycznych uniwersytetów lat bardzo wiele temu pociłem się niemiłosierne pod nawałem nakładanych na ówczesne żakostwo zadań. Nie było łatwo czytać tysięcy stron podręczników, dziesiątek, a może setek mniej lub bardziej opasłych lektur. Dbano, a przynajmniej starano się, o przyzwoity poziom wiedzy przyszłych magistrów. Gdy dziś docierają do mnie informacje z pierwszej ręki o najbardziej niezwykłych wyczynach kadry profesorskiej (rekordzista miał jakoby zasnąć w trakcie własnego wykładu; inny raczył słuchaczy tekstem czytanym wprost ze źródła naukowego nazywanego „wikipedia‟) – nie chce się wierzyć, jak gigantyczne sukcesy odnosi trend zrównywania poziomu intelektualnego w dół. Czytaj więcej ->

W tajemnicy przed CIA

Brytyjczycy zdołali utrzymać w tajemnicy istnienie wysokiej rangi agenta w łonie kgb.  Przekazywali zakamuflowane informacje sojusznikom, udając, że pochodzą z podsłuchu lub analizy danych, ale z czasem Amerykanie zorientowali się, że MI6 ma źródło bezpośrednie.  Nie mogło być inaczej, gdy Brytyjczycy poczęli nastawać na przekazywanie informacji samemu Prezydentowi Stanów Zjednoczonych.  Burton Gerber, szef sowieckiej sekcji CIA, poprzez prostą analizę śladów i proces eliminacji, doszedł do wniosku, że tylko Gordijewski mógł być brytyjską wtyczką.  Nadano mu tajny kryptonim, założono teczkę, i bez informowania strony brytyjskiej, zaczęto monitorować rozwój wydarzeń.  Szefem kontrwywiadu w sowieckiej sekcji był niejaki Aldrich Ames i to jemu powierzono analizę danych. Czytaj więcej ->